Odkryj Polskę: ustrój polityczny

Cześć, tu Inga ze Skrivanka! Witam cię bardzo serdecznie na naszym kanale i w kolejnym odcinku o Polsce. Jeśli chcesz się dowiedzieć, jak wygląda ustrój polityczny w Polsce, kto sprawuje władzę, kto tworzy prawo, a także co może prezydent w Polsce, to pozostań ze mną, bo zaraz sobie wszystko wyjaśnimy. Zapraszam cię do oglądania. Zaczynamy!

Aktualny ustrój polityczny w Rzeczpospolitej Polskiej obowiązuje od 1997 roku, a kontytucja, która obecnie obowiązuje, jest najwyższym aktem prawnym w Polsce. W Polsce funkcjonuje trójpodział władzy. Władzę ustawodawczą sprawują Sejm i Senat, władzę wykonawczą prezyndent Rzeczypospolitej Polskiej i Rada Ministrów, a władzę sądowniczą sądy i trybunały. W Polsce istnieje system prawa ustawowego, a podstawową formą prawodawstwa jest rozporządzenie i ustawa.

Władza ustawodawcza – wyłączne prawo ustawodawcze przysługuje dwuizbowemu parlamentowi. Wyższa izba parlamentu, czyli Senat liczy 100 senatorów, niższa izba, czyli Sejm liczy 460 posłów. Sejm i Senat są wybierane przez pełnoprawnych obywateli na czteroletnie kadencje. Sejm i Senat zazwyczaj obradują osobno, ale zdarza się, że zbierają się wspólnie i wtedy nazywa się to Zgromadzeniem Narodowym. Dzieje się tak na przykład w momencie, gdy przyjmują przysięgę nowego prezydenta. Żadna z izb nie reprezentuje bezpośrednio władz lokalnych i regionalnych, ponieważ zgodnie z zasadą decentralizacji funkcjonują samorządy terytorialne. Na szczeblach województwa powiatu i gminy na czele sejmu stoi marszałek, który jest wybierany spośród wszystkich posłów i to on właśnie zastępuje głowę państwa, czyli prezydenta w momencie, kiedy prezydent jest do tego niezdolny.

Jeśli chodzi o główne funkcje Sejmu, są to współtworzenie z Senatem polskiego prawa, sprawowanie kontroli nad organami państwowymi, czyli Radą Ministrów i Najwyższą Izbą Kontroli. Sejm może wyrazić wotum nieufności wobec Rady Ministrów lub poszczególnych ministrów. Wybiera skład Trybunału Konstytucyjnego i Trybunału Stanu, wybiera
Rzecznika Praw Obywatelskich za zgodą Senatu oraz decyduje o stanie wojny i pokoju.

Natomiast jeśli chodzi o główne funkcje Senatu, ważne jest, aby podkreślić, że kompetencje Senatu są znacznie węższe niż kompetencje Sejmu, na przykład po uchwaleniu ustawy przez Sejm Senat może przyjąć ją bez zmian, wnieść poprawki lub też odrzucić. Ma on prawo inicjatywy ustawodawczej, wyraża zgodę na powołanie przy Sejm między innymi Rzecznika Praw Obywatelskich, prezesa Najwyższej Izby Kontroli oraz wraz z Sejmem może uchwalać zmiany w konstytucji.

Władzę wykonawczą sprawuje prezydent oraz rząd, czyli Rada Ministrów. Prezydent to głowa państwa, osoba, która jest wybierana przez naród na pięcioletnią kadencję. Tę samą osobę można wybrać dwa razy z rzędu. Aktualnie prezydentem jest Andrzej Duda. Prezydent jest najwyższym przedstawicielem państwa i nie obejmuje on odpowiedzialności politycznej nad Sejmem, natomiast w razie naruszenia konstytucji jest on stawiany przed Trybunałem Stanu. Główne funkcje prezydenta: ratyfikuje umowy międzynarodowe, zarządza wybory do Sejmu i Senatu, mianuje i odwołuje ambasadorów i innych przedstawicieli dyplomatycznych Rzeczypospolitej Polskiej, zwołuje pierwsze posiedzenie parlamentu, ma inicjatywę ustawodawczą i weto ustawodawcze, jest najwyższym zwierzchnikiem sił zbrojnych, posiada prawo łaski, nadaje ordery i odznaczenia, a także reprezentuje Polskę w stosunkach zewnętrznych.

Rada Ministrów, czyli rząd składa się z prezesa, czyli premiera (aktualnie jest nim Mateusz Morawiecki), wicepremierów oraz ministrów. Aktualnie mamy szesnaście ministerstw. Jeśli chodzi o główne funkcje Rady Ministrów, to Rada Ministrów prowadzi politykę wewnętrzną i zagraniczną Rzeczypospolitej Polskiej, kieruje administracją rządową i koordynuje i kontroluje jej pracę, zapewnia wykonywanie ustaw, wydaje rozporządzenia,
nadzoruje realizację budżetu, zapewnia bezpieczeństwo wewnętrzne i zewnętrzne, zawiera umowy międzynarodowe wymagające ratyfikacji oraz zatwierdza i wypowiada pozostałe, sprawuje ogólne kierownictwo w dziedzinie stosunków z innymi państwami i organizacjami międzynarodowymi oraz w zakresie obronności kraju.

Natomiast jeśli chodzi o wymiar sprawiedliwości, konstytucja gwarantuje niezależność sądownictwa. Postępowanie sądowe jest co najmniej dwuinstancyjne. Krajowa Rada Sądownictwa stoi na straży niezależności sądów i niezawisłości sędziów. Sędziów powołuje prezydent na wniosek Krajowej Rady Sądownictwa na czas nieokreślony. Nie mogą należeć do partii politycznych ani związków zawodowych, są niezawiśli, podlegają wyłącznie konstytucji oraz ustawom, przysługuje im również immunitet oraz nietykalność osobista.

W Polsce rozróżniamy Sąd Najwyższy, sądy powszechne, sądy administracyjne, Trybunał Konstytucyjny i Trybunał Stanu.

Na koniec krótkie spojrzenie na dwie najważniejsze partie w Polsce, czyli PiS – Prawo i Sprawiedliwość oraz PO, czyli Platformę Obywatelską. W 2015 roku PiS przejął władzę w Polsce i tym samym zakończył dwie kadencje panowania PO. Co się wydarzy dalej? Zobaczymy.

Już teraz wiesz, kto w Polsce tworzy prawo i jak mniej więcej wygląda ustrój polityczny Polski. Mam nadzieję, że ten materiał był dla ciebie przydatny i że teraz już wszystko wiesz. Jeśli podobał ci się ten filmik, zostaw łapkę w górę, a także zasubskrybuj nasz kanał, tak abyś nie przegapił żadnego kolejnego filmiku, i koniecznie sprawdź te, które już pojawiły się na naszym kanale, a my widzimy się już niebawem. Do zobaczenia, cześć!