W pierwszy dzień listopada cmentarze zapełniają się kwiatami i zniczami. Tego dnia obchodzimy w Polsce uroczystość Wszystkich Świętych. Wielu z nas odwiedza groby zmarłych bliskich, żeby zapalić znicze i oddać im pamięć oraz szacunek.
Czy wiecie jednak jaka jest historia tego święta? Jak oddaje się szacunek zmarłym w innych krajach? Jeśli chcecie poznać odpowiedzi na te pytania, zachęcamy do lektury!
Spis treści:
Uroczystość Wszystkich Świętych
Wszystkich Świętych to w religii katolickiej święto obchodzone ku czci chrześcijan, którzy po osiągnięciu zbawienia przebywają w niebie. Każdego roku obchodzi się je 1 listopada. W roku 2022 uroczystość Wszystkich Świętych wypada we wtorek, a w 2023 – w środę.
Warto pamiętać, że 1 listopada jest w Polsce dniem wolnym od pracy.
Święto, które znamy wszyscy. Jaka jest jego historia?
Uroczystość Wszystkich Świętych swoją genezą sięga czasów starożytnych. Wywodzi się ze wspominania męczenników chrześcijańskich w jednym ustalonym dniu. Obchody rozpoczęto już w IV w. n.e.
Z początku obchody przypadały nie na jesień, a okres Wielkanocy.
1 listopada
Data 1 listopada pojawiła się w kalendarzu o wiele później, bo w VIII wieku. Papież Grzegorz III ufundował w bazylice św. Piotra na Watykanie nowe oratorium i zarządził odprawianie w nim modlitwy do Wszystkich Świętych właśnie 1 listopada.
Z kolei w 935 r. papież Jan IX ustanowił na 1 listopada uroczystość Wszystkich Świętych w całym Kościele.
Skąd ta zmiana?
Prawdopodobnie nowa data łączy się z wierzeniami przedchrześcijańskimi. W tym okresie przypadał także dzień Samhain, czyli uroczystość ku czci zmarłych obchodzona przez Celtów i Germanów.
Wszystkich Świętych w czasach PRL-u
W czasach PRL-u Święto Zmarłych również było dniem wolnym od pracy.
W tym okresie władze starały się jednak wymazać jego religijny charakter i nazywały je Świętem Zmarłych, Dniem Zmarłych lub dniem Wszystkich Zmarłych.
Święto Zmarłych dziś
Obecnie, choć Wszystkich Świętych wciąż wiąże się z religią katolicką, to nie dla wszystkich biorących udział w obchodach święta ma ono znaczenie religijne. Niektórzy wykorzystują je po prostu jako okazję do wspominania zmarłych członków rodziny.
Wszystkich Świętych w Polsce
Zwyczaj odwiedzania grobów najbardziej kojarzy się z listopadowym świętem.
W Polsce najczęściej odwiedza się groby bliskich, składa się na nich kwiaty, często chryzantemy, i zapala znicze. Po zmroku cmentarze oświetlają tysiące płomyków, tworząc jedyny w swoim rodzaju widok. Poza tym wierni uczestniczą we mszy świętej.
Dzień Zaduszny
Następnego dnia po Uroczystości Wszystkich Świętych, 2 listopada, przychodzi Dzień Zaduszny, który poświęcony jest wszystkim zmarłym.
Zaduszki łączą się z ludowymi obrzędami i wierzeniami pochodzącymi jeszcze z czasów przedchrześcijańskich.
Święto Zmarłych na świecie
Cześć zmarłym oddaje się na różne sposoby praktycznie w każdym zakątku świata. Nic więc dziwnego, że w niektórych kulturach wykształciły się podobne święta, skupiające się na upamiętnianiu przodków.
W dalszej części artykułu przybliżymy kilka ciekawych przykładów różnych stron świata.
Japoński Obon
Podczas gdy Polacy wspominają zmarłych na początku listopada, w Japonii podobne święto przypada na najgorętszy okres w roku. W zależności od regionu świętuje się je w połowie lipca lub w połowie sierpnia.
Dla Japończyków Obon to jedno z najważniejszych świąt i okresów wakacji w roku.
Według tradycyjnych wierzeń podczas Obon dusze zmarłych powracają do świata żywych, żeby odwiedzić krewnych. W wielu miejscach odbywają się festiwale, podczas których tańczony jest tradycyjny taniec bon-odori.
Na koniec obchodów na rzekach puszcza się lampiony, które mają pomóc duchom zmarłych powrócić do zaświatów.
Dzień Czaszek w Boliwii
8 listopada każdego roku Boliwijczycy obchodzą nietypowe święto. Co jest w nim zaskakującego? Otóż w Dia de los Natitas, czyli Dzień Czaszek boliwijczycy przynoszą na cmentarz w La Paz właśnie ludzkie czaszki, nierzadko bogato ozdobione kwiatami i girlandami.
Czaszki te przynoszone są z domów, w których stanowią one swojego rodzaju talizman szczęścia. Boliwijczycy wierzą, że czaszka w zamian za należytą opiekę odwdzięczy się i przyniesie im powodzenie. Jednak jeżeli zabraknie należytego szacunku, czaszka może sprowadzić na dom nieszczęście.
Uważa się, że Dzień Czaszek wywodzi się z połączenia tradycyjnych wierzeń z czasów prekolumbijskich oraz chrześcijańskich. Choć Kościół katolicki potępia ten zwyczaj, wciąż jest on głęboko zakorzeniony w boliwijskiej tradycji.
Dia de los Muertos w Meksyku
Podczas gdy w Polsce Dzień Zmarłych wiąże się z atmosferą smutku, zadumy i powagi, w Meksyku sprawy mają się zupełnie inaczej.
Dia de los Muertos, obchodzony 2 listopada, łączy w sobie wierzenia prekolumbijskie i religię chrześcijańską. W przeciwieństwie do naszego listopadowego święta to okres radości i wesołego świętowania. Dlaczego?
Dla Meksykanów śmierć nie jest powodem do żałoby, a dobre przyjęcie zmarłego ma przynieść pomyślność także żywym.
W tym celu przygotowuje się tak zwane ofrendas, czyli ołtarze dla zmarłych. Tradycyjnie składają się one z siedmiu pięter symbolizujących drogę duszy zmarłego, na których znajduje się między innymi jego zdjęcie czy ulubione jedzenie i które są bogato przystrajane.
Inne symbole święta to czekoladowe trumienki, cukrowe czaszki, kwiaty i masa kolorów. Nic dziwnego, że każdego roku Dia de los Muertos przyciąga też tłumy turystów.
Jeśli chcielibyście dowiedzieć się więcej o kulturze meksykańskiej, przy okazji ucząc się hiszpańskiego, koniecznie zajrzyjcie do naszej oferty kursów językowych!
Święto Zmarłych w językach świata
Wszystkich Świętych obchodzi się nie tylko w Polsce, ale w wielu krajach świata. Jaka jest nazwa tego święta w innych językach? Sprawdźcie poniżej!
- język angielski – All Saints’ Day
- język niemiecki – Allerheiligen
- język hiszpański – Día de Todos los Santos
- język portugalski – Dia de Todos os Santos
- język francuski – Toussaint
- język włoski – Tutti i Santi
- język węgierski – Mindenszentek
- język niderlandzki – Allerheiligen
- język norweski – Allehelgensdag
- język szwedzki – Alla helgons dag
Czas zadumy i refleksji
Dzień Wszystkich Świętych to niewątpliwie czas zadumy i refleksji. Chociaż święto wiernych zmarłych przypada na 2 listopada, tradycyjnie dla wielu osób 1 listopada to właśnie dzień wspominania naszych bliskich i przodków. Na grobach płoną znicze – symbol pamięci o tych, którzy odeszli, stawiane są bukiety kwiatów. Niezależnie od przekonań religijnych warto w tym czasie zwolnić i wykorzystać go na oddanie czci zmarłym.