Lektor polski czy native speaker, czyli typowy dylemat większości klientów

Zorganizowanie szkolenia językowego dla pracowników to nie lada wyzwanie dla każdej firmy. Wiąże się to często z trwającymi przez wiele miesięcy przygotowaniami oraz ustaleniami, głównie w kwestii tego, kogo, w jakim zakresie, jak długo oraz w jaki sposób będzie się szkolić.

Dochodzenie do konkretnych rozwiązań, najskuteczniejszych dla danej firmy, jest zazwyczaj długotrwałe oraz bardzo szczegółowe, bowiem musi ono każdorazowo zawierać wiele drobiazgowych informacji, a także wymaga jednoznacznych ustaleń dotyczących zarówno treści merytorycznych, jak również sposobów realizacji określonych przez klienta celów językowych.

Istotną sprawą jest zatem dokonanie wyboru właściwej osoby prowadzącej szkolenie, tak aby w perspektywie przyniosło ono mierzalne efekty dla pracowników, oraz wymierne korzyści dla firmy. Na tym etapie organizacji kursu najczęściej pojawia się problem doboru odpowiedniej kadry, czyli typowy dylemat: kto ma prowadzić zajęcia – lektor polski czy native speaker?

Lektor polski czy native speaker – co wziąć pod uwagę?

Każda z tych opcji ma zarówno swoje zalety, jak i wady, a decyzja o wyborze lektora polskiego czy rodzimego użytkownika danego języka obcego zależy zazwyczaj od kilku ważnych czynników, które w sposób bezpośredni zdeterminują jakość szkolenia i osiągane wyniki, oraz wpłynął na motywację i satysfakcję jego uczestników.

Zastanawiając się nad wyborem najlepszego kandydata, należy wziąć pod uwagę następujące aspekty:

aktualny poziom wiedzy, umiejętności oraz biegłości językowej kursantów,
cele szkoleniowe wyznaczone przez uczestników oraz określone przez pracodawcę,
indywidualne doświadczenia oraz preferencje w zakresie nauki języka obcego przez osoby uczące się.

Każdy z tych czynników będzie miał bowiem istotny wpływ na finalną decyzję o wyborze najlepszego kandydata, ale przeanalizujmy dlaczego.

Kryterium znajomości języka

Kryterium ogólnego poziomu znajomości języka obcego to chyba najbardziej jednoznaczny wskaźnik, bo jest ściśle określone i precyzyjnie zdefiniowane w skali Rady Europy jako A0, A1, A2, B1, B2, C1, C2. W ramach oznaczeń literowych A, B lub C (wyznaczających główne poziomy od najniższego do najwyższego) mamy dodatkowo cyfry 1 lub 2, które odnoszą się do stopnia zaawansowania, czyli np. A0 to uczeń zupełnie nieznający języka, czyli uczący się „od zera”, A1 to użytkownik początkujący, A2 to podstawowy czy elementarny, B1 średniozaawansowany niższy, B2 średniozaawansowany wyższy, C1 to zaawansowany, a C2 to biegły.

Zatem, jeśli mamy już dokładnie określony poziom kursantów, to możemy przyjąć następujące założenie:

kursanci posługujący się językiem obcym w stopniu wyższym, czyli znający go lepiej, skuteczniej wykorzystają aspekty pracy z native speakerem, czyli z rodzimym użytkownikiem, bo ich dotychczasowa wiedza pozwoli im na to oraz ułatwi im komunikację w drugim języku, a język ojczysty będzie jedynie narzędziem wspomagającym,
kursanci będący na niższych poziomach zaawansowania i biegłości językowej, w większym stopniu skorzystają z aspektów pracy z wykwalifikowanym, polskim lektorem języka obcego, który będzie uczył ich języka docelowego i jednocześnie używał języka ojczystego (polskiego), ale tylko w zależności od aktualnych potrzeb kursantów, i głównie w celu wyjaśnienia aspektów gramatyki czy bieżących niejasności pojawiających się na zajęciach.

Lektor polski czy native speaker – cele szkoleniowe

Z pewnością cele szkoleniowe, zarówno te indywidualne wyznaczone przez poszczególnych uczestników, jak i te, które są odgórnie określone przez pracodawcę, będą też miały ogromny wpływ na wybór trenera językowego przez firmę:

jeśli z założenia w programie szkolenia główny nacisk ma być położony na skuteczną i swobodną komunikację w różnych sytuacjach biznesowych oraz towarzyskich, czyli na umiejętność czysto produktywną, jaką jest mówienie, a mniejszy na rozwój sprawności pisania czy czytania ze zrozumieniem, to można pokusić się o stwierdzenie, że w tej konkretnej sytuacji sprawdzi się zarówno doświadczony lektor polski, jak i native speaker, a jedynym dodatkowym kryterium wyboru będzie poziom zaawansowania językowego słuchaczy,
jeśli natomiast szkolenie z języka obcego obejmuje tylko kształcenie umiejętności receptywnych, czyli rozumienia ze słuchu oraz czytania ze zrozumieniem, to w tej roli można swobodnie obsadzić wykwalifikowanego lektora polskiego, który z powodzeniem i w sposób profesjonalny nauczy kursantów np. prowadzenia korespondencji biznesowej oraz poprawnego redagowania różnych form wypowiedzi pisemnych, w zależności od stylu i ich przeznaczenia.

Indywidualne preferencje

Ostatnie kryterium, czyli indywidualne doświadczenia oraz preferencje w zakresie nauki języka obcego przez osoby uczące się, jest chyba najbardziej subiektywne i dlatego też może stanowić pewne wyzwanie dla firmy organizującej szkolenie dla swoich pracowników. Pozytywne lub negatywne emocje płynące z dotychczasowych doświadczeń w zakresie nauki języków obcych będą determinowały postawy kursantów i ich nastawienie, tak do native speakera, jak i lektora polskiego:

jeśli bowiem nauce języka docelowego towarzyszyły w przeszłości tylko dobre doświadczenia i poczucie osiąganego sukcesu, to niezależnie od osoby prowadzącej będą oni czerpali dużo przyjemności z uczenia się i zdobywania wiedzy, będą aktywni na zajęciach oraz zmotywowani do pracy,
jeśli natomiast górę wezmą złe emocje czy negatywne odczucia, to niezależnie od zaangażowania osoby prowadzącej efekty będą niezadowalające, a poziom zniechęcenia czy rozczarowania wśród uczniów będzie tak duży, że w konsekwencji może doprowadzić do całkowitej rezygnacji z uczestniczenia w szkoleniu.

Lektor polski czy native speaker – podsumowanie

Podczas zastanawiania się nad wyborem najwłaściwszej osoby do poprowadzenia szkolenia z języka obcego nie wystarczy tylko postawienie sobie krótkiego pytania: lektor polski czy native speaker? Należy skupić się na innych istotnych czynnikach zewnętrznych, które przeważą albo na korzyść jednej, albo drugiej kandydatury.

Trzeba nie tylko przeanalizować standardowe kwestie, takie jak kwalifikacje językowe, wykształcenie kierunkowe, doświadczenie zawodowe i pedagogiczne czy specjalizację, ale również zastanowić się nad konkretnymi celami, które chcemy osiągnąć na określonych poziomach biegłości językowej, i zagadnieniami, jakie potrzebujemy zrealizować w trakcie szkolenia. Warto również pochylić się nad indywidualnymi potrzebami oraz preferencjami pracowników, tak aby w optymalny i skuteczny sposób wykorzystać ich potencjał oraz uzyskać jak najlepszy zwrot z inwestycji, jaką niewątpliwie jest szkolenie firmowe.