Czy zastanawialiście się kiedykolwiek nad podjęciem nauki języka niemieckiego? Może planujecie to od dłuższego czasu, ale nie wiecie, od czego zacząć? Otóż na samym początku warto poznać niemiecki alfabet.
Jest on bardzo podobny do alfabetu polskiego, co wynika z faktu, że zarówno polski, jak i niemiecki alfabet powstały na bazie alfabetu łacińskiego. Znajomość das deutsche Alphabet (jak w tym języku nazywa się alfabet niemiecki) umożliwi Ci naukę poprawnej wymowy niemieckich słów.
Alfabet niemiecki – ile ma liter?
Cały alfabet niemiecki składa się z 30 liter, w tym 26 liter łacińskich. W niemieckim alfabecie mamy też 3 umlauty – samogłoski z dwiema kropkami nad nimi: ä, ö, ü. Jego ostatnią unikalną literą jest ß – scharfes s („ostre s”).
Polski i niemiecki alfabet – różnice
W alfabecie polskim używamy dziewięciu znaków diakrytycznych: ą, ć, ę, ł, ń, ó, ś, ź, ż. Oczywiście nie ma ich w alfabecie języka niemieckiego, w którym natomiast znajdziemy umlauty i ß.
W języku niemieckim w użyciu codziennym jest też v. Ponadto możemy się zetknąć z q i x, które jednak nie są używane aż tak często. Q, v i x nie są częścią polskiego alfabetu i wykorzystuje się je tylko w wyrazach obcego pochodzenia.
Alfabet niemiecki – wymowa
Wymowa niemieckich liter w wielu przypadkach jest analogiczna do tej występującej w języku polskim. Litery takie jak: a, b, d, e, f, h, i, j, k, l, m, n, o, p, r, s, t i u wymawia się bardzo podobnie. Pozostałe litery różnią się jednak w artykulacji.
Ucząc się języka niemieckiego, warto zapoznać się z międzynarodowym alfabetem fonetycznym (IPA). Jest to zestaw symboli reprezentujących wszystkie dźwięki obecne w mowie mówionej. Zapisane fonetycznie niemieckie litery wyglądają następująco:
A [aː], B [beː], C [tse], D [deː], E [eː], F [ɛf], G [ɡeː], H [haː], I [iː], J [jɔt], K [kaː], L [ɛl], M [ɛm], N [ɛn], O [oː], P [peː], Q [kuː], R [ɛr], S [ɛs], T [teː], U [uː], V [faʊ̯], W [ve], X [ɪks], Y [ˈʏpsilɔn], Z [tsɛt]
Podstawowych samogłosek w języku niemieckim jest tylko pięć, jednak każda z nich – w zależności od sąsiadujących z nią liter – może reprezentować zarówno dźwięk długi, jak i krótki. Długie samogłoski w zapisie fonetycznym są zawsze oznaczone znakiem [:], a w przypadku krótkich tego symbolu nie ma.
Oczywiście najlepiej nie ograniczać się do nauki alfabetu tylko przy pomocy samego zapisu fonetycznego. Jak najbardziej wskazane jest słuchanie właściwej wymowy na „na żywo” lub z nagrań.
Niemieckie umlauty
Charakterystyczne dla niemieckiego alfabetu są trzy samogłoski z przegłosem – umlauty. Są to ä (A-umlaut), ö (O-umlaut) i ü (U-umlaut).
- A-umlaut wymawiamy jak samogłoskę e.
- O-umlaut wymawiamy, układając usta jak do powiedzenia o i mówiąc e.
- U-umlaut wymawiamy, układając usta do u i mówiąc i. Uzyskany dźwięk jest podobny do tego, który powstaje, kiedy Polacy wymawiają y.
W sytuacji, gdy potrzebujemy wpisać umlauty na komputerze z systemem Windows i polską klawiaturą, możemy to zrobić, wciskając ALT i odpowiednią kombinację klawiszy numerycznych. Kody do wpisania umlautów to:
ä – ALT + 132
Ä – ALT + 142
ö – ALT + 148
Ö – ALT + 153
ü – ALT + 129
Ü – ALT + 154
W wypadku, gdy czcionka, z której korzystamy, nie ma tych znaków, umlauty można zastąpić przez dodanie litery e po samogłosce, która ma być umlautem. Wygląda to tak:
- ä – ae
- ö – oe
- ü – ue
Podwójne samogłoski
Ucząc się niemieckiego, napotkamy też kombinacje dwóch samogłosek – dyftongi. Są to:
- ei/ai [aɪ̯] – czytamy jak polskie „aj” z mniejszym naciskiem na j
- au [aʊ̯] – czytamy jak polskie „au”
- eu/äu [ɔɪ̯] – czytamy jak polskie „oj” z mniejszym naciskiem na j
Niemieckie ß – scharfes s
Kolejna unikalna niemiecka litera to ß. Nazywana jest po niemiecku scharfes S, czyli „ostre S”. Jej wymowa nie różni się od polskiego s. Nie występuje ona w alfabecie, którym posługują się mówiący po niemiecku mieszkańcy Szwajcarii i Liechtensteinu. Zastępuje się ją przez ss. Przykładowo w Niemczech słowo „ulica” zapiszemy jako die Straße, ale w Szwajcarii będzie to już die Strasse.
Według najnowszych zasad niemieckiej ortografii ß stosuje się, kiedy samogłoska poprzedzająca ß jest samogłoską długą lub dyftongiem.
W systemie Windows ß można wprowadzić z klawiatury numerycznej kombinacją ALT + 225.
Spółgłoski i kombinacje literowe w języku niemieckim
Wymowa niemieckich spółgłosek często różni się w zależności od słowa. Istnieją zasady, które pomagają właściwie wymawiać wyrazy.
Litera z na początku wyrazów to dźwięk [ts]. Tak samo wymówimy też kombinacje liter ts i tz, oraz t w końcówce -tion.
Kiedy na początku wyrazu występuje s, po którym mamy ch, p, lub t, wymawiamy dźwięk [ʃ] – identyczny jak polskie sz. Gdy s jest na początku wyrazu i następuje po nim spółgłoska – mówimy [z]. Natomiast na końcach wyrazów s i ß wymawiamy normalnie, czyli [s].
Końcówka -ig czy –ch w wyrazie ich to głoska [ç]. Jest to dźwięk, który najłatwiej opisać jako coś pomiędzy polskim ch i ś. Aby to właściwie zrozumieć, trzeba usłyszeć prawidłową wymowę.
Kombinacje liter chs, ks i literę x wymawiamy zawsze tak samo – [ks].
Wymowa wyrazów obcego pochodzenia często jest niekonsekwentna. Pierwsze g w wyrazie Garage wymawiamy normalnie, ale już kolejne g to dźwięk [ʒ].
Literowanie słów
Na początku nauki posługiwania się językiem niemieckim uczniowie poznają dobry sposób na właściwe wskazywanie, o jaką literę chodzi.
Podczas literowania słów używa się imion zaczynających się od litery, którą chcemy podać naszemu rozmówcy. W ten sposób można uniknąć nieporozumień przy wskazywaniu swojego adresu lub nazwiska. Każda litera ma przypisane konkretne imię. Poniżej znajdziecie listę liter z odpowiadającymi im imionami:
A wie Anton
B wie Berta
C wie Cäsar
D wie Dora
E wie Emil
F wie Friedrich
G wie Gustav
H wie Heinrich
I wie Ida
J wie Julius
K wie Kaufmann
L wie Ludwig
M wie Martha
N wie Nordpol
O wie Otto
P wie Paula
Q wie Quelle
R wie Richard
S wie Siegfried
T wie Theodor
U wie Ulrich
V wie Viktor
W wie Wilhelm
X wie Xanthippe
Y wie Ypsilon
Z wie Zeppelin
Ä wie Ärger
Ö wie Ökonom
Ü wie Übermut
ß wie Eszett
Ch wie Charlotte
Sch wie Schule
Nauka alfabetu – stały element kursów językowych
Mamy nadzieję, że udało nam się choć trochę rozjaśnić kwestie związane z niemieckim alfabetem. Nauka alfabetu jest stałym punktem wszystkich zajęć językowych. Zapraszamy do zapoznania się z naszą ofertą kursów indywidualnych i dla firm. Znajomość języków obcych pozwoli Wam lepiej realizować swoje cele zawodowe i osobiste.