Na wiosenne święto Wielkanocy czekają mali i duzi. Cieplejsze dni, kwitnące kwiaty i budząca się do życia przyroda to doskonałe tło dla chrześcijańskich obchodów dnia zmartwychwstania Jezusa Chrystusa.
Wielkanoc świętujesz co roku, celebrując doniosłą chwilę przy jednym stole z całą rodziną, ale tak naprawdę, jak dobrze ją znasz? Odkryj wielkanocne ciekawostki, a później zaskocz nimi swoich bliskich podczas uroczystego śniadania!
Spis treści:
Najważniejsze święto chrześcijan
Wielkanoc to nie tylko najważniejsze, ale również jedno z najstarszych świąt chrześcijańskich. W oficjalnym kalendarzu liturgicznym znalazła się po soborze nicejskim, który odbył się w 325 roku. Wtedy też ustalono jej datę według obowiązującego ówcześnie kalendarza juliańskiego.
Od czego zależy data Wielkanocy?
Data Wielkanocy zależy od fazy księżyca i dnia równonocy wiosennej. Święto ruchome obchodzone jest w pierwszą niedzielę po pierwszej wiosennej pełni księżyca następującej po równonocy wiosennej, która przypada 20 lub 21 marca. Dlatego najwcześniejszą datą Wielkanocy może być 22 marca, a najpóźniejszą 25 kwietnia. Symulacja obejmująca 5,7 milionów lat wykazała, że najczęściej święto przypada na 19 kwietnia (za: spidersweb.pl).
Największe obchody Wielkanocy
Największe i najbardziej uroczyste obchody Wielkanocy mają miejsce w Watykanie. Na placu św. Piotra odbywa się poranna msza wielkanocna odprawiana przez samego papieża. Po niej następuje błogosławieństwo wiernych, podczas którego głowa Kościoła pojawia się na centralnym balkonie bazyliki św. Piotra.
Niedziela Palmowa
Niedziela Palmowa upamiętnia przejazd Jezusa przez ulice Jerozolimy. Aby uczcić jego przybycie, mieszkańcy witali go liśćmi palmowymi. Obecnie żywe rośliny zastąpiły misterne ozdoby, wykonywane z wierzbowych gałązek, bukszpanu, suszonych traw i ziół. Poświęcenie palmy i postawienie jej w domu lub wywieszenie w sieni ma zapewnić szczęście całej rodzinie.
Ile metrów ma najwyższa palma?
W niektórych polskich miejscowościach organizuje się co roku konkurs na najwyższą palmę wielkanocną. Wyjątkowo wysoka ozdoba mierząca 37,78 metrów powstała w Lipnicy Murowanej w 2019 roku. Jej twórcą był Andrzej Goryl, który pobił rekord z 2011 roku o ponad metr.
Jak obchodzimy Święta Wielkanocne w regionach?
W niektórych regionach kraju wykształciły się niezwykle ciekawe tradycje wielkanocne. Wśród nich można wymienić małopolskie pucheroki, celebrowane w Niedzielę Palmową. Obchodzone są przede wszystkim przez młodych mężczyzn, którzy wędrują od domu do domu, wygłaszając oracje. Inny ciekawy zwyczaj to podkarpackie wieszanie Judasza. Słomiana kukła jest zawieszana na wieży kościelnej lub słupie, aby przypominać o zdradzie apostoła. Kujawianie z kolei przed Wielkanocą wylewają na ziemię gar żurku, żegnając się symbolicznie z prostym, zimowym jedzeniem.
Dlaczego na Wielkanoc jemy mazurki?
Słodkie ciasto na kruchym spodzie ozdobione lukrem i bakaliami to nagroda po trwającym 40 dni Wielkim Poście. Mazurki przywędrowały do Polski z Azji, a jako pierwsze wypiekały go kobiety mieszkające na Mazowszu. Do końca XIX wieku osoby z tamtych regionów były nazywane Mazurami, stąd też pochodzi nazwa słodkiego przysmaku.
Dlaczego pieczemy wielkanocne babki?
Wielkanocna babka przybyła do nas ze wschodu: Litwy i Białorusi. Stożkowy kształt ciasta przypominał ubierane przez starsze wiejskie kobiety odświętne spódnice. Stąd pochodzi nazwa wypieku. Dawniej wielkie wypiekanie babek wielkanocnych wiązało się z szeregiem rytuałów. Wierzono, że nikt nie może patrzeć na rosnące ciasto (oprócz gospodyń oczywiście), dlatego podczas jego przygotowywania zamykano drzwi na klucz. Aby nie opadło w czasie stygnięcia, w kuchni mówiono szeptem.
Czemu malujemy jajka?
Zwyczaj malowania jaj wywodzi się z czasów starosłowiańskich. Dla naszych przodków kurze jajo miało znaczenie magiczne. Wierzyli oni, że świat ma właśnie taki kształt. Już Słowianie zdobili pisanki symbolami. Po przyjęciu chrześcijaństwa kapłanie próbowali wykorzenić ten zwyczaj. Okazało się to jednak bardzo trudne, dlatego podjęto udane próby wcielenia symbolu do kształtującej się tradycji. Jajo zaczęło reprezentować zmartwychwstanie Jezusa i odrodzenie natury. Dzielenie się nim podczas wielkanocnego śniadania ma wymiar podobny do łamania opłatka w czasie wigilijnej wieczerzy.
Najcenniejsze jajka na świecie
Najcenniejsze pisarki na świecie to bez wątpienia jaja Fabergé, znajdujące się w prywatnych kolekcjach i muzeach. Te prezenty wielkanocne wyszły z pracowni Carla Fabergé i były złotniczym majstersztykiem. Do ich wyrobu użyto najcenniejszych materiałów: złota i kamieni szlachetnych. Najdroższy okaz z serii w chwili zakupu kosztował ponad 20 tysięcy rubli, a szczęśliwcem, który znalazł się w jego posiadaniu, był car Mikołaj II. Obecnie ozdoby te wyceniane są na kilkadziesiąt tysięcy dolarów. Najcenniejsze jajo koronacyjne może być warte ponad 100 tysięcy dolarów.
Muzeum pisanek z całego świata
Pozostając w temacie pisanek, warto wspomnieć o wyjątkowym muzeum, które mieści się na Podlasiu, w Ciechanowcu. Eksponowane są w nim ozdobne jajka z całego świata: ukraińskie, rosyjskie, czeskie, morawskie, chińskie, japońskie, a nawet kenijskie. Na wystawie znajduje się ponad 2500 dzieł.
Wielkanocna święconka
Również wyczekiwane przez dzieci słodycze – czekoladowy (lub cukrowy) baranek i zajączek wielkanocny – mają korzenie w czasach pogańskich. Uszaty gryzoń jest symbolem płodności i dążenia do rozmnażania się. Pierwsi chrześcijanie uważali to zwierzątko za grzeszne; z czasem zaczęło być ono utożsamiane z odrodzeniem i wiosną. Baranek przedstawia Chrystusa, który jako nowy Baranek złożył siebie w ofierze poprzez śmierć na krzyżu, odkupując grzechy ludzkości.
W wielkanocnym koszyczku zgodnie z tradycją powinno znaleźć się 7 pokarmów. Każdy z nich ma symboliczne znaczenie. Są to jajko, chleb, sól, pieprz, masło, chrzan oraz kawałek ciasta. W wielu domach dorzuca się jeszcze kiełbasę i czekoladowe słodycze. Uroczyste święcenie pokarmów odbywa się w Wielką Sobotę. Pobłogosławione produkty powinny znaleźć się na niedzielnym stole.
Śmigus-dyngus
Dawniej praktykowany w Poniedziałek Wielkanocny śmigus-dyngus oznaczał dwa odrębne zwyczaje. Śmigus polegał na smaganiu się po nogach wierzbowymi gałązkami, a dyngus – oblewaniu wodą osób, które nie podarowały komuś kolorowej pisanki. Tradycja ta ma genezę pogańską – w czasach przedchrześcijańskich wodą polewano przede wszystkim panny na wydaniu. Zabieg ten miał sprzyjać płodności.
Wielkanoc za granicą
Niedziela Wielkanocna i czas przygotowania do święta znacznie różni się w zależności od kraju. Przyjrzyjmy się najciekawszym tradycjom ze świata.
Jeśli tegoroczną Wielkanoc spędzasz za granicą i potrzebujesz przetłumaczyć dokumenty niezbędne do uzyskania wizy, skorzystaj z usług naszych tłumaczy przysięgłych. W ofercie biura znajdziesz najważniejsze języki świata.
Kraje anglosaskie
W wielu krajach anglosaskich, a także w Niemczech, wśród dzieci panuje tradycja szukania świątecznych jajek, które ukrył przed nimi wielkanocny zajączek. Futrzak zazwyczaj chowa słodycze w domu lub ogrodzie, a w ich poszukiwanie angażuje się cała rodzina. Zwyczaj ten obowiązuje również w Australii, jednak tam ukrywaniem prezentów zajmuje się wielkouchy królik, ponieważ zające uważane są za szkodniki w tym kraju.
Finlandia
W Finlandii okolice Wielkanocy to doskonały moment na przebieranie się za czarownice. W zabawie zwanej Påskkäringar szczególnie chętnie biorą udział dziewczynki. Ubierają łachmany, malują twarze, zaopatrują się w wierzbowe gałązki i tak przygotowane wędrują od domu do domu. Obdarowane słodyczami lub drobnymi monetami odwdzięczają się wielkanocnymi życzeniami.
Francja
Francuskie dzieci otrzymują wielkanocne upominki od cloches volantes, czyli skrzydlatych dzwonów. Zgodnie z legendą blaszane przedmioty udają się w Wielki Piątek do Watykanu, aby prosić o błogosławieństwo dla wiernych swojego kościoła. Do Francji wracają „rękami” pełnym jajek i czekoladek, które rozsypują nad domami i ogródkami. Szczególną sympatią darzą grzeczne dzieci. To one będą mogły znaleźć najwięcej łakoci.
Hiszpania
W hiszpańskim Verges w Wielki Czwartek na ulice wychodzą kościotrupy. Poprzebierani uczestnicy procesji odtwarzają sceny z pasji. Wszyscy mieszkańcy miasteczka oraz odwiedzający turyści zbierają się, aby zobaczyć kulminacyjny moment – taniec śmierci. Zwyczaj ten ma za zadanie przypominać o nieuchronności śmierci i wywodzi się z XVI wieku, gdy w całej Europie panowała epidemii dżumy.
Jak świętuje się Wielkanoc na świecie?
Jeśli jesteś ciekaw świątecznych tradycji i zwyczajów z całego świata, zapraszamy Cię na nasze kursy językowe. Niezależnie od tego, czy wybierzesz lekcje włoskiego, niderlandzkiego, angielskiego, francuskiego czy hiszpańskiego, wyjdziesz z nich z umiejętnością dogadania się w wybranym języku oraz znajomością lokalnej kultury.