O szkole można powiedzieć dużo dobrego, jednak ma ona też liczne wady. Długie godziny spędzone w ławkach, stresujące kartkówki i testy, nielubiani nauczyciele oraz niekiedy problematyczni rówieśnicy. Nie każdy rodzic chce, aby jego dziecko musiało się z tym zmagać. W takim wypadku może warto zainteresować się edukacją domową.
Edukacja zdalna nieustannie zyskuje na popularności i mówi się o niej coraz więcej. Wielu rodziców zaczyna się zastanawiać, czy warto wybrać taką formę nauczania dla swoich dzieci. Żeby jednak dokonać świadomej decyzji, trzeba najpierw wiedzieć, z czym wiąże się nauczanie domowe.
Spis treści:
Czym jest edukacja domowa?
Edukacja domowa jest alternatywą dla tradycyjnego nauczania w szkole. Pozwala ona na spełnianie obowiązku szkolnego poza placówkami oświaty (np. w domu). Taką formą nauczania mogą zostać objęte wszystkie osoby, od których prawnie wymagane jest uczęszczanie do szkoły – dzieci i młodzież w wieku od 6 do 18 lat. Uczniowie korzystający z edukacji domowej na koniec każdego roku szkolnego są zobowiązani do zdawania rocznych egzaminów klasyfikacyjnych ze wszystkich obowiązkowych przedmiotów. Mają one za zadanie sprawdzić, czy realizowanie podstawy programowej przebiega należycie oraz czy uczeń zdobył wiedzę wymaganą na danym etapie edukacji.
Czy nauczyciele przychodzą do domu?
Odpowiadając krótko: nie. Nie oznacza to jednak, że nie mogą. Zależnie od woli rodziców i finansów, jakimi dysponują, mogą oni zatrudnić nauczyciela do pomocy w nauce. Opiekunowie prawni są odpowiedzialni za naukę w domu i mają prawo do wyboru metody nauczania, a nawet zostania nauczycielami dziecka. Liczy się tylko efekt końcowy – zdane egzaminy na koniec roku.
Ile kosztuje edukacja domowa?
Sama edukacja domowa nic nie kosztuje. Rodzice muszą co najwyżej wyposażyć dzieci w potrzebne materiały. Jeśli jednak w danym roku szkolnym osobom uczącym się stacjonarnie w szkołach przysługują darmowe podręczniki, uprawnieni do nich są też uczniowie na edukacji domowej.
Ponadto istnieją placówki szkolne (często pod nazwą centrum nauczania domowego) specjalizujące się w edukacji domowej, zwanej oficjalnie pozaszkolną. Najczęściej nie pobierają one opłat od rodziców i utrzymują się z otrzymywanych na każdego ucznia subwencji, w ramach których organizują warsztaty, zajęcia i spotkania dla rodziców oraz uczniów, a także zapewniają dostęp do licznych materiałów. Wszystkie te przedsięwzięcia mają na celu pomóc w zapewnieniu jak najlepszej jakości nauczania domowego.
Jak wyglądają egzaminy klasyfikacyjne w edukacji domowej?
Edukacja domowa zakłada coroczne sprawdzanie zdobytej przez uczniów wiedzy przy pomocy egzaminów klasyfikacyjnych. Dyrektor placówki oświatowej, która wyraziła zgodę na edukację domową, ustala zakres materiału do sprawdzenia podczas testów. Następnie nauczyciele poszczególnych przedmiotów przekazują rodzicom informacje o tym, jakie wymagania muszą zostać spełnione, aby uczeń uzyskał pozytywną ocenę z ich przedmiotu. Egzaminy odbywają się zarówno w formie pisemnej, jak i ustnej.
Kolejnym krokiem jest wspólny wybór – przy udziale dyrekcji, rodziców i uczniów – terminu, w którym odbędą się egzaminy. Muszą one zostać zrealizowane w okresie od marca do czerwca bieżącego roku szkolnego.
Po zdanych egzaminach następuje wręczenie świadectwa ukończenia klasy i można rozpocząć wakacje.
Warto zaznaczyć, że świadectwa uzyskane przez dzieci uczące się trybem edukacji domowej różnią się od standardowych. Nie ma na nich ocen z muzyki, plastyki, techniki, wychowania fizycznego i za zachowanie. Wynika to z faktu, że z tych przedmiotów nie są przeprowadzane egzaminy.
Wady i zalety edukacji domowej
Co zatem można zyskać, przechodząc na edukację domową, oraz jakie problemy się z tym wiążą? Zastanawia się nad tym każdy rodzic rozważający edukację domową dla swojego dziecka.
Zalety edukacji domowej
Do zdecydowanych zalet na pewno zaliczymy większą swobodę. Nauczanie może odbywać się w dowolnym czasie i miejscu, a dziecko uczy się na swój sposób. Rodziców ucieszy natomiast większy wgląd w edukację dziecka i wpływ na nią. Warto również wspomnieć, że domowe realizowanie wątków występujących w podstawie programowej nie wymaga stawiania ocen – motywację dla dzieci stanowią rozwój i poszerzanie wiedzy, a nie zdobywanie dobrych stopni.
Wszystko to składa się na bardziej kompleksowy rozwój uczniów, którzy poznają świat przede wszystkim przez swoje doświadczenia, a nie przez to, co zostałoby im przekazane w sali szkolnej. Dodatkowo nie będą oni spędzać czasu tylko z jedną grupą kolegów z klasy, ale też z osobami w różnym wieku poznanymi w bardziej organiczny sposób.
Kolejną zaletą będzie zaoszczędzony czas, który w tradycyjnym trybie nauczania byłby poświęcony na dojazdy, dyscyplinowanie dzieci w klasie przez nauczyciela oraz dostosowywanie tempa nauczania do średnich możliwości wszystkich wychowanków. Te dodatkowe godziny dzieci mogą poświęcić na przykład na rozwijanie swoich pasji, na co nie miałyby czasu, ucząc się tradycyjnie.
Wady edukacji domowej
Wady czy raczej ograniczenia edukacji domowej, podobnie jak zalety, będą dotyczyć zarówno rodziców, jak i dzieci. Ci pierwsi często są zmuszeni do pogodzenia pracy zarobkowej z dbaniem o edukację dziecka. Może to się wiązać z okrojeniem etatu, a nawet całkowitą rezygnacją z zatrudnienia. Edukacja domowa oznacza też większą odpowiedzialność rodziców za wyniki dziecka w nauce. Dzieci natomiast mogą czuć się osamotnione, jeżeli nie mają w najbliższej okolicy znajomych, którzy uczyliby się na tych samych zasadach.
Czy edukacja domowa oznacza brak kontaktu z rówieśnikami?
Edukacja domowa zdecydowanie nie zakłada ograniczania kontaktu z dziećmi w tym samym wieku. Żaden rodzic nie chce izolować swoich pociech od świata zewnętrznego. Główną różnicą pomiędzy edukacją domową a tradycyjnym nauczaniem w szkole jest fakt, że odpowiedzialność za zapewnienie kontaktów społecznych w dużo większej mierze spada na rodziców. W tym celu mogą oni skorzystać z szerokiej oferty aktywności pozaszkolnych.
Uczestnicy edukacji domowej mogą spotykać się z rówieśnikami na różnego rodzaju zajęciach organizowanych przez kluby sportowe, domy kultury, harcerstwo, szkoły muzyczne i językowe. Ciekawą opcją są też grupy nauczania domowego, tworzone przez zaprzyjaźnione rodziny w celu edukowania dzieci w grupie. W ten sposób rodzice mogą podzielić między sobą obowiązki prowadzenia lekcji, co również jest okazją do wspólnego spędzania czasu przez dzieci.
Szkoły, które specjalizują się w edukacji domowej, mają wiele do zaoferowania w tej kwestii. Organizują warsztaty, wyjazdy i spotkania dla swoich podopiecznych. W ramach takich inicjatyw uczniowie mogą zapoznać się ze sobą i nawiązać przyjacielskie relacje.
Jak zacząć edukację domową w Polsce?
Polskie prawo oświatowe nakłada obowiązek szkolny na wszystkich obywateli w wieku od 6 do 18 lat. Edukacja domowa z tego nie zwalnia, w związku z czym każde dziecko, niezależnie od tego, jak się uczy, musi być zapisane do szkoły, by mogła ona kontrolować osiąganie celów kształcenia.
Nie ma żadnych ograniczeń co do tego, kto może rozpocząć nauczanie domowe i jest to możliwe pod kuratelą każdej placówki. Warunek rozpoczęcia edukacji domowej stanowi uzyskanie zgody dyrekcji. Z tych powodów warto wybrać szkołę znaną z bycia otwartą na nowoczesne formy edukacji lub centrum nauczania domowego.
Wniosek o nauczanie domowe
W pierwszej kolejności warto skontaktować się ze szkołą. W sekretariacie należy złożyć komplet dokumentów, na który składają się:
- wniosek o zezwolenie na edukację domową (wzór może się różnić zależnie od szkoły; warto zapytać o jego dostępność – jeśli szkoła takowego nie posiada, trzeba go napisać samodzielnie);
- oświadczenie zapewniające, że realizowanie obowiązku szkolnego jest możliwe poza szkołą (potwierdzenie posiadania odpowiednich warunków domowych);
- zobowiązanie do przystępowania przez dziecko do egzaminów klasyfikacyjnych.
Od 1 lipca 2021 roku nie ma już obowiązku dostarczania pozytywnej opinii poradni psychologiczno-pedagogicznej.
Dokumenty można składać w dowolnym momencie roku szkolnego, a nawet podczas wakacji. Czas oczekiwania na decyzję dyrektora wynosi maksymalnie 30 dni. Istnieje możliwość odwołania się od ewentualnej negatywnej decyzji dyrekcji. Adresuje się je do kuratora oświaty, w czasie nieprzekraczającym jednego miesiąca od otrzymania odpowiedzi ze szkoły. Odwołanie należy złożyć u dyrektora placówki, w której ubiegamy się o edukację domową.
Edukacja domowa – jak zrezygnować?
Analogicznie wygląda procedura rezygnacji z nauczania pozaszkolnego. W przypadku chęci zrezygnowania wystarczy złożyć wniosek o jego cofnięcie. Warto również wspomnieć, że jeśli dziecko nie przystąpi do egzaminów lub nie zaliczy ich – dyrekcji przysługuje prawo wycofania udzielonej wcześniej zgody.
Nauczanie języków obcych w edukacji domowej
Poznawanie języków obcych może stanowić kwestię problematyczną w nauczaniu domowym. Jeżeli rodzice nie posługują się danym językiem lub nie znają go biegle, to nie będą w stanie skutecznie uczyć dziecka, nawet gdyby zakupili najlepsze materiały edukacyjne.
Pomocne w tej sytuacji okażą się kursy językowe i e-korepetycje. W naszej ofercie mamy zajęcia ze wszystkich najpopularniejszych języków nauczanych w polskich szkołach. To świetna opcja dla licealistów. Prowadzimy szkolenia nie tylko dla firm, ale również dla osób prywatnych. Mogą odbywać się one stacjonarnie lub online. Oferujemy także e-learning przy użyciu specjalnej platformy edukacyjnej. Zapraszamy!