Jesteś na wsi, patrzysz na pola i daleki horyzont, na którym rysuje się odległy las. No właśnie – horyzont – co dokładnie oznacza to pojęcie?
Dzisiaj spojrzymy na horyzont w nieco inny sposób – pod względem językowym! Poznaj najważniejsze informacje na temat tego słowa i jego użycia.
Spis treści:
Horyzont czy widnokrąg?
Istnieje kilka horyzontów – m.in. astronomiczny, widzialny i prawdziwy. To, na co patrzysz, to właśnie horyzont widzialny (zwany również pozornym) lub widnokrąg. Jest nim linia pozornego zetknięcia nieboskłonu z Ziemią, która oddziela to, co widoczne dla obserwatora, od tego, co znajduje się dalej. Jego kształt zależy od miejsca, w którym się znajdujesz. Na otwartym morzu przypomina widnokrąg; a w górach – wyznaczają go najdalej wysunięte punkty krajobrazu.
Horyzont prawdziwy (geometryczny) stanowi płaszczyznę stożka, którego wierzchołek znajduje się na wysokości oczu obserwatora. Jest on styczny do powierzchni Ziemi i wyznacza granicę pomiędzy widoczną przestrzenią i tym, co zasłonięte przez naszą planetę.
Horyzont – pochodzenie słowa
Korzenie słowa horyzont można znaleźć w starożytnej grece, a dokładnie w czasowniku ὁρίζω (horídzō, pol. „rozdzielać”). Jego imiesłów czasu teraźniejszego brzmi ὁρίζων (horídzōn). W podobnej formie wyraz przedostał się do łaciny jako horizon, a później, za pośrednictwem języka niemieckiego (Horizont) do naszej mowy.
Co oznacza horyzont?
Horyzont to wyobrażona linia na sferze niebieskiej, przecinająca ją na dwie części. Wyznacza granicę pomiędzy przestrzenią możliwą do wyobraźni i tą zakrytą przez Ziemię. Słowo to może również oznaczać przenośnie zakres i zasięg (np. wiedzy lub zainteresowań), a także (zazwyczaj w liczbie mnogiej) perspektywy na przyszłość.
W teatrze horyzontem jest tylna ściana zrobiona z materiału. Do jej zadań należy sprawianie wrażenia, że scena ma głębię.
Jak daleko jest horyzont?
To jak daleko sięgasz wzrokiem, zależy od Twojego wzrostu i wysokości, na jakiej się znajdujesz. Istnieje prosty wzór, który pomoże Ci to obliczyć: 3,57*√h, gdzie h to wysokość wzroku w metrach. Dla obserwatora o wzroście 170 cm widziany horyzont znajduje się nieco poniżej 5 kilometrów od niego. O ile nie zasłaniają go oczywiście wysokie budynki czy drzewa. Dlatego te dane są zgodne z prawdą wtedy, gdy znajdujesz się na środku spokojnego morza.
Jeśli chcesz zobaczyć dalej – musisz wejść wyżej. Z najwyższego drapacza chmur w okolicy, gdy Twój wzrok znajdzie się na 100 metrach, będziesz mógł dostrzec około 35,7 km.
Związki frazeologiczne ze słowem horyzont
W języku polskim słowo horyzont wychodzi znacznie poza szkolny słownik geograficzny czy rozmowy o sferze niebieskiej. Oto idiomy, które często pojawiają się w codziennych rozmowach.
Co się mówi w kącie, wiedzą na całym horyzoncie – coś, co zostało powiedziane w tajemnicy, może stać się publicznie znane.
Horyzont zdarzeń – punkt, po którym nic nie jest już możliwe do przewidzenia lub kontrolowania.
Mieć wąskie horyzonty / mieć szerokie horyzonty – mieć wąski lub szeroki zakres zainteresowań, wiedzy lub doświadczeń.
Otworzyć horyzonty – rozszerzyć czyjeś zrozumienie, perspektywy lub doświadczenia; umożliwić poznanie czegoś nowego.
Pojawić się na horyzoncie – to wyrażenie może dotyczyć pojawienia się nowej możliwości lub fizycznej obecności w zasięgu wzroku.
Przemknąć przez horyzont – coś pojawia się i znika bardzo szybko.
Zaćmić horyzont – przesłonić perspektywę, spowodować, że coś staje się mniej widoczne lub jasne; wprowadzić niepewność.
Zniknąć z horyzontu – zniknąć z pola widzenia; wycofać się lub opuścić jakieś miejsce.
Horyzont w językach obcych
Horyzont przydaje się w rozmowach o geografii i astronomii. Zobacz, jak to słowo wygląda w innych językach.
- Angielski – horizon
- Niemiecki – Horizont
- Hiszpański – horizonte
- Francuski – horizon
- Włoski – orizzonte
- Rosyjski – горизонт (gorizont)
- Chiński – 地平线 (dìpíngxiàn)
- Japoński – 地平線 (chiheisen)
- Koreański – 지평선 (jipyeongseon)
- Portugalski – horizonte
- Arabski – الأفق (al’ufuq)
- Turecki – ufuk
- Holenderski – horizon
- Grecki – ορίζοντας (orizontas)
- Szwedzki – horisont
- Duński – horisont
- Norweski – horisont
- Finski – horisontti
- Czechy – horizont
- Węgierski – horizont
- Rumuński – orizont
- Bułgarski – хоризонт (horizont)
- Ukraiński – горизонт (horizont)
- Chorwacki – horizont
- Serbski – хоризонт (horizont)
- Słoweński – obzorje
- Słowacki – obzor
- Albański – horizont
- Estoński – horisont
Przysłowia ze słowem horyzont
Horyzont stawia granicę między tym, co widzialne i niedostępne dla naszego wzroku. Przyjrzyj się, w jakich kontekstach to słowo pojawia się w literaturze.
„Nie ma nic piękniejszego niż chwile przed podróżą, chwile, gdy jutrzejszy horyzont przychodzi nas odwiedzić i dać nam swoje obietnice” – Milan Kundera
„Nocą widok tysiąca oświetlonych okien i ogromnych czarnych graniastosłupów, wznoszących ich migotanie wpół nieba, sprawia na mnie wrażenie ogromnego dogasającego pożaru, który utworzy na horyzoncie tysiące ogromnych, wypalonych szkieletów żarzących się jeszcze gdzieniegdzie. Pełne wdzięku” – Albert Camus
„Świat, który wcześniej drżał pod moimi stopami, zaczął się rozpadać. Czułem, jak tuż za horyzontem piętrzy się fala nadciągających zmian. Gdy w końcu uderzy, zmiecie wszystko i wszystkich na swojej drodze” – Douglas Hulick
„Żyjemy pozbawieni słońca, przestrzeni horyzontu. Żyjemy – bez oddechu, wiatru. Bez nieba i gwiazd” – Jerzy Pachlowski
Horyzont językowy
Nie bez przyczyny mówi się, że języki poszerzają horyzonty. Pozwalają zawierać nowe znajomości, oglądać zagraniczne filmy i czytać książki w oryginale. Dzięki nim poznajesz świat głębiej, z innych perspektyw. Jeśli szukasz nowego hobby, które przyniesie Ci dużo satysfakcji w życiu codziennym – rozpocznij przygodę z nauką języka obcego. Angielski, niemiecki, chiński, japoński… Możliwości jest naprawdę wiele.