Gramatyka języka angielskiego może sprawić sporo trudności. Niektóre sformułowania wymagają od posługującego się tym językiem podstawowej wiedzy teoretycznej i znajomości określonych reguł gramatycznych. Przyjrzyjmy się bliżej jednej z najbardziej podstawowych form stosowanych w angielszczyźnie. Chodzi o formę czasownikową opisywaną jako infinitive, czyli bezokolicznik.
Przykład interesującego nas sformułowania pojawił się już w tytule tekstu. Jest to słynny cytat z Hamleta Williama Szekspira. Infinitive stanowi najbardziej podstawową formę czasownika występującą w wymienionym cytacie dwukrotnie: chodzi o ‘to be‘ oraz zaprzeczenie ‘not to be‘. Bezokolicznik kojarzy nam się przede wszystkim z czasownikiem w formie podstawowej czasu teraźniejszego, gdyż z taką formą spotykamy się najczęściej. Tymczasem konstrukcje tego typu mogą pojawić się w wielu innych zestawieniach, co pokażemy w dalszej części tekstu.
Spis treści:
Jak używać formy infinitive?
W sprawnym posługiwaniu się figurą infinitive w języku angielskim najważniejsze jest to, kiedy dany czasownik może pozostawać w tzw. izolacji, czyli występować samodzielnie, np. I learn English every day (podkreślone słowo jest bezokolicznikiem, tłumaczenie: Codziennie uczę się angielskiego), kiedy zaś czasownik wymaga dodania słówka ‘to’, np. I want to be free (Chcę być wolny). W drugim przykładzie bezokolicznikami są zarówno ‘want to‘, jak i ‘be‘, z tym że słowo ‘want‘ wymaga użycia ‘to‘, by w pewnym sensie wprowadzić drugi z bezokoliczników do struktury zdania i oddzielić od siebie dwa czasowniki.
Po słowach, które nie wymagają użycia ‘to‘, drugi bezokolicznik najczęściej występuje z końcówką -ing, np. I really enjoy sleeping (Naprawdę lubię spać), przy czym bezokolicznik z końcówką -ing tworzy tzw. gerund, czyli rzeczownik odsłowny albo odczasownikowy (w tłumaczeniu dosłownym: Naprawdę lubię spanie).
Istnieje także osobna grupa czasowników, po których występuje bezokolicznik w formie podstawowej, bez ‘to‘ i bez końcówki -ing, tzw. bare infinitive. Należy tu wymienić chociażby czasowniki modalne, jak ‘should‘, ‘might‘, ‘can‘, ‘could‘, ‘shall‘, ‘may‘, ‘must‘, np. I should go as soon as possible (Powinnam pójść najwcześniej, jak to możliwe). Jeżeli po czasowniku modalnym i bare infinitive chcemy użyć kolejnego bezokolicznika, najczęściej dodajemy do niego końcówkę -ing, np. I can’t help falling in love (w ostatnim przykładzie czasownik modalny ‘can‘ występuje w zaprzeczeniu, tłumaczenie: Nic nie poradzę na to, że się zakochuję).
Istnieją też przykłady użycia czasowników, po których może występować zarówno ‘to‘, jak i drugi bezokolicznik z końcówką -ing (gerund), np. I like swimming and I would like to become a professional swimmer (Lubię pływać i chciałbym zostać zawodowym pływakiem). Wszystko zależy od celu naszej wypowiedzi.
Kiedy stosujemy infinitive z ‘to‘?
Użycie formy infinitive wraz z poprzedzającym lub następującym słowem ‘to‘ występuje w kilku przypadkach:
- gdy wyrażamy cel czynności, np. I learn to speak English better (Uczę się, żeby lepiej mówić po angielsku).
- przy mówieniu o wyborach, np. I would like to become a part of your life (Chciałbym stać się częścią twojego życia).
- po przymiotnikach, np. I’m glad to tell you that you can stay there (Cieszę się, mogąc ci powiedzieć, że możesz tu zostać).
- po niektórych czasownikach, np. I agree to help you (Zgadzam się, by ci pomóc).
- w konkretnych zwrotach, np. to be honest, to sum up (mówiąc szczerze, podsumowując).
- po czasownikach ‘be‘ oraz ‘have‘, gdy potrzebujemy znaczenia ‘musieć’, np. I have to remember this (Muszę to zapamiętać).
- w określonych konstrukcjach typu ‘seem to‘, ‘used to‘.
Kiedy stosujemy infinitive z końcówką -ing?
Bezokolicznika z końcówką -ing (gerund) również możemy używać w konkretnych przypadkach:
- po czasownikach typu ‘like‘, ‘love‘, ‘hate‘, np. I feel like reading (Mam chęć poczytać).
- po przyimkach typu ‘on‘, ‘at‘, ‘in‘, ‘of‘, ‘about‘, ‘with‘, np. I’m afraid of walking there (Boję się tam iść).
- w czasach typu continuous, niezależnie od tego, czy mamy do czynienia z czasem teraźniejszym, przeszłym, czy przyszłym, np. I am doing my homework (Odrabiam lekcje); I have been doing my homework (Odrabiałem lekcje); I will be doing my homework after dinner (Odrobię lekcje po kolacji); I had been reading before you visited me (Czytałem, zanim przyszedłeś).
Kiedy używać obu form: infinitive i gerund?
Istnieją bezokoliczniki, w których sąsiedztwie możemy zastosować obie formy bezokolicznika: zarówno z wykorzystaniem słówka ‘to‘, jak i gerund. Mowa tu o następujących sytuacjach:
- po czasownikach typu ‘like‘, ‘love‘, ‘hate‘ możliwe jest także użycie ‘to‘, np. I like to read books. Zdanie będzie miało takie samo znaczenie jak: I like reading books (Lubię czytać książki).
- w połączeniach ze słowami ‘start‘ i ‘stop‘, przy czym zdanie: I started running two years ago (Zacząłem biegać dwa lata temu) ma inne znaczenie niż: Then, two years ago, I started to run (Wtedy, dwa lata temu, zacząłem biec).
- po niektórych przymiotnikach, zależnie od tego, czy występują z przyimkami (‘about‘, ‘at‘, ‘in‘, ‘on‘), czy bez, możemy np. powiedzieć: I am happy about doing it (Jestem szczęśliwy, że to robię), a także: I am happy to discuss it (Chętnie to omówię).
Wyjątkowe konstrukcje stanowią ‘be used to‘ i ‘get used to‘, ponieważ po słówku ‘to‘ stosujemy tam gerund, np. I am used to working from home (Przyzwyczaiłam się do pracy z domu). She will get used to asking questions (Przyzwyczai się do zadawania pytań).
Z zaimkiem czy bez niego?
Istnieje grupa czasowników, których znaczenie zmieni się w zależności od tego, czy postawimy obok nich przyimek, czy nie. Od obecności przyimka zależy, czy zastosujemy infinitive, czy gerund. Do takich czasowników należą np. ‘advise‘, ‘allow‘ i ‘recommend‘. Jeżeli dodajemy do nich zaimek, stosujemy infinitive, np. He advised me to avoid it (Poradził mi, bym tego uniknęła). Jeżeli nie wymieniamy osoby wyrażonej zaimkiem, stosujemy gerund, np. He advised avoiding it (Poradził uniknięcie tego).
W przeszłości czy w przyszłości?
W przypadku kolejnej grupy bezokoliczników o zastosowaniu form gerund lub infinitive decyduje czas wykonania danej czynności – czy wydarzyła się w przeszłości, czy dopiero wydarzy się w przyszłości. Do tej grupy zaliczamy np. czasowniki: ‘forget‘, ‘regret‘ ‘remember‘. Jeżeli czynność miała już miejsce, bezokolicznik występuje z końcówką -ing, np. I don’t remember sleeping here (Nie pamiętam, żebym tu spała). Jeżeli czynność dopiero się wydarzy, używamy czasownika z ‘to’, np. Remember to wash dishes (Pamiętaj o zmywaniu).
Uwaga na zmiany znaczenia!
Pamiętajmy o tym, że niektóre bezokoliczniki zmieniają znaczenie w zależności od ich użycia w formie infinitive lub z końcówką -ing. Do tej grupy należy słowo ‘mean‘, które może być użyte z obiema formami bezokolicznika, np. I didn’t mean to let you go (Nie chciałem pozwolić ci odejść); The weekend means sleeping all day (Weekend oznacza spanie przez cały dzień).
Jak wynika z powyższych przykładów, warto zapoznać się z zasadami dotyczącymi tego, kiedy używać form infinitive, a kiedy form gerund, gdyż konstrukcje te w znacznym stopniu wpływają na znaczenie poszczególnych zdań w języku angielskim.
Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej o infinitive i innych formach angielskich czasowników, a tym samym lepiej poznać język angielski, zapisz się na jeden z kursów w naszej szkole językowej.