Gdyby wśród uczestników kursów angielskiego przeprowadzić ankietę, która zawierałaby tylko jedno pytanie „Jak wyrażać przyszłość w języku angielskim?’”, to zapewne zdecydowana większość respondentów odpowiedziałaby od razu i niemal automatycznie, że za pomocą czasu Future Simple (przyszłego prostego), czyli z will. Jest to zazwyczaj pierwsze skojarzenie, jakie przychodzi wszystkim do głowy. W praktyce, w zależności od tego, co konkretnie chcemy wyrazić, istnieje kilka sposobów mówienia o przyszłości.
Czas Present Simple w odniesieniu do rozkładów jazdy czy harmonogramów.
Przykład 1: The express train to Warsaw leaves tomorrow at 5.30 a.m./ Pociąg ekspresowy do Warszawy odjeżdża jutro o 5.30 rano.
I dlaczego tak? Rozkład jazdy autobusów czy pociągów pokazuje rozplanowanie godzin odjazdów i przyjazdów, więc niezależnie od dnia tygodnia autobusy czy pociągi kursują na różnych trasach o wyznaczonych godzinach. Sprawdzając rozkład, upewniamy się, czy wybrane przez nas połączenie będzie dostępne jutro, za tydzień czy także w następnym miesiącu. No chyba, że zmieni się rozkład lub mamy do czynienia ze świętem albo dniem wolnym od pracy.
Przykład 2: The school year in Poland starts on the first of September./ Rok szkolny w Polsce rozpoczyna się pierwszego września.
Harmonogramy czy plany lekcji, również zawierają konkretne terminy i wyznaczone godziny, które ustala się najczęściej z wyprzedzeniem, planując aktywności z góry na określony czas. Jeśli nic nie stanie na przeszkodzie, to możemy oczekiwać, że nie tylko w roku bieżącym, ale i również w przyszłym, rok szkolny dla uczniów wszystkich typów szkół rozpocznie się, jak zawsze, pierwszego września.
Czas Present Continuous dla czynności zaplanowanych w przyszłości.
Przykład 1: I am flying on business to London next week./ Lecę służbowo do Londynu w przyszłym tygodniu.
A czemu tak? Otóż jeśli udajemy się na delegację lub jedziemy na wakacje, to zazwyczaj myślimy o tym z pewnym wyprzedzeniem czasowym i potrzebujemy przygotować się w sposób konkretny do wyjazdu, czyli ustalamy dokładny termin wyjazdu służbowego i czas jego trwania, wybieramy najdogodniejszy dla nas środek transportu, rezerwujemy bilety w obie strony oraz hotel, w którym się zatrzymamy, a także informujemy pracodawcę o naszej nieobecności w pracy, czyli planujemy i organizujemy wszystko kompleksowo, od A do Zet. Jak już to wszystko mamy dopięte na przysłowiowy ostatni guzik, to pozostaje nam tylko ogłosić wszem wobec, że „w przyszłym tygodniu lecimy służbowo do Londynu” i nie będzie nas w biurze przez kilka dni.
Przykład 2: Mark and Ann are getting married in August this year./ Marek i Ania pobierają się w sierpniu tego roku.
Planowanie i przygotowanie uroczystości ślubnych często rozpoczyna się z dużym wyprzedzeniem, nawet kilkuletnim, ponieważ wiąże się to z rezerwacją sali bankietowej, terminu w urzędzie, kościele czy rozesłaniem zaproszeniem do gości itd. A kiedy to wszystko jest już załatwione, to nowożeńcy mogą odetchnąć z ulgą, a biesiadnicy powiedzieć, że „oni się pobierają w sierpniu tego roku”.
Wyrażenie „be going to do something” dla wyrażania zamiarów.
Przykład 1: Tom is going to buy a new car soon./ Tomasz ma zamiar wkrótce kupić nowy samochód.
Można by zapytać, czym różni się „zamiar” od czynności zaplanowanej”? A tym, że „zamiar” to tylko „pomysł, myśl czy intencja”, a „czynność zaplanowana” to już bardziej skonkretyzowane i ukierunkowane na cel działanie, wymagające określonych przygotowań czy wkładu pracy.
Dlatego też, jeśli Tomek poinformował tylko o zamiarze kupna samochodu i nie zrobił jeszcze w tym kierunku nic więcej, to pozostaje to nadal tylko i wyłącznie w sferze deklaracji.
Jeśli natomiast Tomek wybierze już konkretną markę i model samochodu, zbierze lub pożyczy środki na jego zakup i umówi się z dealerem na jego odbiór, to powiemy raczej, że „Tomek kupuje nowy samochód” lub że „Tomek kupił nowy samochód”, ale wtedy użyjemy już innych konstrukcji gramatycznych.
Przykład 2: In the nearest future they are going to look for a nanny for their son./ W niedalekiej przyszłości oni zamierzają poszukać niani dla swojego syna.
Czego dowiadujemy się z tego zdania? Tylko tego, że osoby wypowiadające to zdanie w bliżej nieokreślonej przyszłości wyrażają intencję, żeby znaleźć dla swojego syna opiekunkę. Nic więcej, jest pomysł czy może potrzeba, ale póki co nie zostały poczynione żadne konkretne kroki w tym kierunku.
Future Simple, czyli czas przyszły prosty
O ile sama konstrukcja czasu jest stosunkowo prosta, bo wystarczy użyć operatora „will” oraz czasownika w bezokoliczniku, to jego zastosowanie bywa znacznie szersze, niż nam się początkowo wydaje. W zależności od kontekstu sytuacyjnego używamy go do wyrażania wielu różnych czynności, a nie tylko tych, które zaistnieją w przyszłości.
Przykład 1: I will be twenty next year./ W przyszłym roku skończę 20 lat.
Obecnie mam 19 lat, więc w przyszłym roku będę świętować kolejne, tym razem, dwudzieste urodziny, bo taka jest naturalna czy nieuchronna kolej rzeczy, że wraz z upływem czasu przybywa nam kolejnych lat.
Przykład 2: People will live much longer in the future./ Ludzie będą żyć znacznie dłużej w przyszłości.
W tym zdaniu wyrażamy wyłącznie nasze subiektywne odczucie na temat przyszłości, czyli na bazie obecnej wiedzy przewidujemy, że taka sytuacja będzie miała miejsce.
Przykład 3: I will do the shopping on my way back home, I promise. / W drodze powrotnej do domu zrobię zakupy, obiecuję.
Składanie obietnic, tych długo- oraz krótkoterminowych, to kolejne użycie czasu Future Simple, choć żadnego konkretnego odniesienia do przyszłości tutaj być nie musi. Dlatego też deklarując komuś dozgonną miłość, zazwyczaj wypowiemy słynne „I will always love you”, czyli „Zawsze będę cię kochać”.
Przykład 4: I think, we will have pizza for dinner today. / Myślę, że dzisiaj zjemy na obiad pizzę.
Wyrażanie opinii (za pomocą czasownika think), przypuszczeń (z suppose), oczekiwań (poprzez expect), nadziei (hope) czy wiary (believe) to również konstrukcja z will i czasownikiem w bezokoliczniku, czyli w wersji podstawowej. Do tej grupy należą także prośby, które mają formę pytającą i dodane słowo please (proszę), czyli „Will you help me, please?” (Pomożesz mi? Proszę).
Przykład 5: OK, so, we will meet at 6 p.m. outside the cinema. / Dobrze, więc spotkamy się o 18:00 przed kinem.
Decyzje podejmowane w chwili mówienia także wyrażamy w czasie Future Simple, choć i tutaj niekoniecznie musi pojawić się jakieś dokładne określenie przyszłości, bo skoro w trakcie rozmowy rozważamy kilka możliwych opcji, to z kontekstu sytuacyjnego wiemy doskonale, jakiego momentu w czasie dotyczy rozmowa. Nasze zdanie jest jakby podsumowaniem całej konwersacji, które wyraża dokonanie ostatecznego wyboru oraz podjęcie finalnej decyzji.
Przykład 6: You will go to the party tomorrow, only if you tidy your room today. / Pójdziesz jutro na imprezę, tylko jeśli dzisiaj posprzątasz swój pokój.
W tym zdaniu złożonym osoba mówiąca stawia konkretny warunek, którego spełnienie rzutuje na dalsze postępowanie, czyli jak widać w podanym przykładzie, czas przyszły to także wyrażanie warunków lub gróźb. Nawet jeśli pominiemy umieszczone w zdaniu określenia czasu (tomorrow, today), to i tak chodzi głównie o spełnienie określonego warunku.
Przykład 7: Shall we dance?/ Zatańczymy?
W tym przypadku mamy do czynienia z propozycją czy ofertą, i to w zmienionej nieco wersji czasu Future Simple, bo will zostało zastąpione formą shall, której w tym celu używamy tylko w połączeniu z pierwszą osobą liczby pojedynczej lub mnogiej, czyli I lub we.
Przyszłość to nie tylko czas przyszły prosty, a Future Simple to nie tylko (a może nawet więcej niż) przyszłość, jak widać z wyżej podanych przykładów, bo wszystko zależy od tego, co chcemy powiedzieć.
To, co chcemy wyrazić, determinuje, jakiej konstrukcji gramatycznej użyjemy, i od tego powinniśmy zacząć: najpierw CO, a potem JAK. Pamiętajmy, że nie są to wszystkie możliwe sposoby, a tylko te najbardziej popularne i najczęściej stosowane, ponieważ do dyspozycji pozostają jeszcze te bardziej złożone struktury gramatyczne, a wśród nich np. Future Perfect czy Future Continuous i ich odmiany.