Język polski należy do grona najtrudniejszych, ale również najbardziej różnorodnych języków świata. Na jego złożoność wpływają skomplikowane reguły gramatyczne, odmiana przez przypadki oraz nieoczywista ortografia. Nie bez znaczenia są także słowa – w języku polskim mamy ich ponad 150 tysięcy i liczba ta stale rośnie. A które z nich Polacy uważają za najpiękniejsze?
Na to i inne pytania postaramy się odpowiedzieć w tym artykule. Czytaj dalej!
Spis treści:
Piękne słowa, czyli jakie?
Trudno powiedzieć, co dokładnie sprawia, że Polacy jedne słowa określają jako atrakcyjne, a inne nie. Wszakże jest to wybór zupełnie subiektywny. Niewykluczone, że niektórzy za piękne słowa uważają te, które kojarzą im się z czymś przyjemnym, jak „miłość”, „rodzina”, „szczęście” lub „czułość”.
Inni zaś prawdopodobnie zwracają uwagę na brzmienie konkretnego wyrazu, a na to może wpływać występowanie w nim typowo polskich dźwięków, jak: „ś”, „ć”, „ż”, „ź” i tym podobnych. Doskonałymi przykładami są takie słowa jak „żółć”, „źdźbło” i „gżegżółka”.
Są pewnie i tacy, którzy tęskniąc za dawnymi czasami, nostalgicznie przywołują do świadomości słowa, które już nie funkcjonują w języku polskim. To właśnie te zupełnie przestarzałe frazy trafiają w ich gust najbardziej. Możemy do nich zaliczyć „latoś” (w tym roku), „fidrygałki” (rzeczy błahe, drobnostki), „bawidło” (zabawka) oraz „doświtek” (moment przed wschodem słońca).
Plebiscyty na najpiękniejsze polskie słowa
Aby rozstrzygnąć, jakie słowa są według Polek i Polaków najładniejsze, na przestrzeni ostatnich lat redakcja „Dziennika Zachodniego” oraz fundacja Akademia Retoryki zorganizowały plebiscyty, które miały na celu wyłonienie faworytów w tej kategorii. Ze względu na charakter tychże konkursów w głosowaniu udział brali głównie internauci.
„Dziennik Zachodni”
Redaktorzy „Dziennika Zachodniego” najpierw zapytali o zdanie członków grupy Polska Press na Facebooku. Ci swoje sugestie wpisywali w komentarzach pod postem. Na tej podstawie stworzono listę 20 najczęściej wymienianych słów, na które mogli głosować czytelnicy „Dziennika Zachodniego”. Wyniki plebiscytu prezentują się następująco:
- Miłość – 13,11%
- Źdźbło – 11,89%
- Filiżanka – 8,38%
- Kocham – 7,77%
- Szacunek – 5,18%
- Mama – 5,95%
- Wypłata – 4,88%
- Konstantynopolitańczykówna – 4,87%
- Dziękuję – 4,73%
- Żółć – 4,42%
- Rodzina – 4,40%
- Cielęcina – 3,96%
- Gżegżółka – 3,51%
- Przepraszam – 3,20%
- Urlop – 3,35%
- Polska – 2,74%
- Ojczyzna – 2,44%
- Piątek – 2,29%
- Zdrowie – 1,68%
- Proszę – 1,22%
Jak widać, uczestnicy wyraźnie docenili słowo „miłość”, które zdobyło najwięcej, bo aż 13,11% głosów. Niewiele gorszy rezultat uzyskało „źdźbło” – 11,89%. Natomiast na ostatnim stopniu podium znalazł się wyraz „filiżanka” z wynikiem 8,38%.
Każde z tych słów zawiera szczególnie dźwięczne fonemy wyrażane w piśmie za pomocą znaków graficznych „ż”, „ź”, „ś” i „ć”. Zatem w tym przypadku potwierdza się reguła mówiąca, że to brzmienie ma istotne znaczenie w kontekście urody słowa.
Ponadto w odniesieniu do zwycięzcy głosowania – „miłości” – widoczne jest, że wybór ten był determinowany pozytywnym skojarzeniem związanym z tym słowem.
Akademia Retoryki
Osobny plebiscyt na najpiękniejsze słowo zorganizowała Akademia Retoryki. W kwietniu 2021 roku fundacja poprosiła znanych aktorów, komików, dziennikarzy, reżyserów, pisarzy oraz muzyków, czyli osoby szczególnie mocno związane z poprawną i piękną polszczyzną, o wybranie najładniejszego w ich mniemaniu słowa. W ten sposób została stworzona lista, na której znalazły się takie wyrazy jak: „onegdaj”, „tolerancja”, „głębia”, „czułość”, „poezja”, „spolegliwy”, „żółć”, „oddech”, „solidarność” i „słonina”.
Głosy można było oddawać na stronie internetowej Akademii Retoryki. Żeby dodatkowo nagłośnić wybory, ogłoszono konkurs na najlepszą pracę artystyczną z wykorzystaniem wyżej wymienionych słów.
Z wynikiem 26% wygrało słowo „solidarność” zasugerowane przez Piotra Mieśnika, redaktora naczelnego Wirtualnej Polski. „Gdy musiałem w końcu wskazać to najpiękniejsze według mnie słowo, nie musiałem się długo zastanawiać. Niemalże natychmiast na myśl przyszła mi solidarność. Słowo, które jest fundamentem nie tylko naszej najnowszej historii” – skomentował autor zwycięskiego słowa.
Drugie miejsce zajęła propozycja popularnej dziennikarki Magdaleny Mołek. Wybrane przez nią słowo „czułość” również spodobało się internautom, którzy oddali na nie aż 24% głosów.
Nieco mniejsze poparcie zdobył wyraz „głębia”. Pomysł znanego komika Roberta Górskiego osiągnął wynik 16%. Tym samym znalazł się na ostatnim stopniu podium.
Biorąc pod uwagę wyniki głosowania zorganizowanego pod patronatem Akademii Retoryki, można wysunąć konkluzję, że Polacy najwyraźniej piękna dopatrują się nie tylko w dźwięku słowa, ale i jego znaczeniu.
Słowa „niepiękne”
W opozycji do słów o wyjątkowej urodzie stoją te, które są uważane za niezbyt atrakcyjne. Czytelnicy Biblioteki Śląskiej stworzyli zestaw wyrazów potencjalnie, cytując przedstawicieli biblioteki, „niepięknych”. W tej grupie znalazły się „flaki”, „flegma” oraz czasownik „szpanować”.
Do każdego z wymienionych wyrazów dołączono krótkie uzasadnienie decyzji o umieszczeniu go na liście. Jeden z takich komentarzy brzmiał: „Tego na pewno bym nie chciał robić, być ekstrawaganckim jak najbardziej, ale szpanowaniu stanowczo mówię nie. Nadto słowo to wiąże się z dużym ryzykiem poniesienia obrażeń, bo kiedy tak będziemy szpanować, możemy pęknąć z dumy”.
Wobec tego można stwierdzić, że zarówno w kwestii wyboru słów pięknych, jak i tych mniej atrakcyjnych kluczowy okazuje się ich wydźwięk.
Ładne, lecz nieczęsto używane
Patrząc na zestawienia sporządzone przez „Dziennik Zachodni” i Akademię Retoryki, można spostrzec, że niektóre z umieszczonych w nich słów nie są zbyt często stosowane w codziennej mowie. Należą do nich „gżegżółka”, „onegdaj” czy chociażby „spolegliwy”.
Wszystko wskazuje na to, że kolejnym elementem wpływającym na atrakcyjność słowa jest częstotliwość jego występowania. W związku z tym rzadkie wyrazy podobają nam się bardziej niż osłuchane frazy.
Ulubione słowa Polaków
W języku polskim znajdziemy mnóstwo pięknych słów, na których fenomen wpływa brzmienie, znaczenie, a nawet popularność. Polacy zdecydowali, że najpiękniejsze są „miłość”, „źdźbło” i „filiżanka”, a także „solidarność”, „czułość” i „głębia”. Jednak skoro o gustach się nie dyskutuje, każdy może wybrać swoje ulubione słowo na podstawie własnych kryteriów.
Jeżeli zastanawiasz się, jaki zakres słów mają inne języki, np. język angielski, francuski lub niemiecki, rozpocznij kurs w naszej szkole i się przekonaj! Doświadczony lektor ze szkoły językowej Skrivanek przybliży Ci nie tylko zagadnienia związane ze słownictwem, ale też te dotyczące innych aspektów danego języka. Po ukończeniu kursu będziesz w stanie zdecydować, które słowa Ty uważasz za najpiękniejsze. Zapraszamy!