Spis treści:
Skala CEFR
Skala CEFR (Common European Framework of Reference for Languages), czyli Europejski System Opisu Kształcenia Językowego (ESOKJ), używana obecnie na całym świecie, stanowi szczegółowy opis poszczególnych poziomów biegłości językowej i jest międzynarodową normą określającą kompetencje językowe w danym języku obcym, z zakresu podstawowych sprawności, czyli umiejętności rozumienia ze słuchu, mówienia, czytania ze zrozumieniem oraz pisania. Jest ona stosowana do wielu języków europejskich (m.in. angielskiego, hiszpańskiego czy włoskiego) i umożliwia identyfikację użytkowników według poziomów zaawansowania.
SKALA CEFR została podzielona na sześć poziomów za pomocą liter A, B i C oraz cyfr 1 lub 2, od najniższego do najwyższego, przy czym liczby określają zaawansowanie językowe lub typy użytkowników. Zatem A1 i A2 to poziomy podstawowe (A1 – początkujący, A2 – elementarny), B1 i B2 to poziomy samodzielności (B1 – średnio zaawansowany niższy, B2 – średnio zaawansowany wyższy), a C1 i C2 to najwyższe poziomy biegłości (C1 – zaawansowany niższy, C2 bardzo zaawansowany). Poziomy A1 i A2 dotyczą użytkowników początkujących, B1 i B2 samodzielnych, natomiast C1 i C2 zaawansowanych.
Poziom A1 (użytkownik początkujący)
Osoba posługująca się językiem obcym na tym poziomie rozumie i potrafi stosować wyuczone, potoczne zwroty oraz wyrażenia, a także budować bardzo proste wypowiedzi służące zaspokajaniu konkretnych potrzeb z zakresu życia codziennego. Potrafi przedstawić siebie i innych, zadaje pytania dotyczące życia prywatnego, miejsca zamieszkania, rodziny, znajomych, posiadanych rzeczy etc. oraz umie odpowiadać na podobne pytania. Jest w stanie prowadzić prostą rozmowę na znane tematy ogólne, pod warunkiem, że rozmówca mówi wolno i wyraźnie oraz jest gotowy, aby służyć pomocą.
Słuchanie: użytkownik rozumie ze słuchu znane słowa i bardzo podstawowe wyrażenia dotyczące samego siebie, najbliższej rodziny i bezpośredniego otoczenia, przy czym tempo wypowiedzi musi być wolne, a wymowa wyraźna.
Czytanie: użytkownik rozumie znane słowa i bardzo proste zdania np. na tablicach informacyjnych czy plakatach oraz na rozkładach i w katalogach lub ulotkach reklamowych.
Mówienie i porozumiewanie się: użytkownik potrafi brać udział w rozmowie pod warunkiem, że rozmówca mówi wolno i wyraźnie oraz jest gotów powtarzać lub przeformułować swoje myśli tak, aby były one zrozumiałe dla drugiej strony; użytkownik umie budować proste pytania, na tematy znane lub dotyczące najpotrzebniejszych spraw, i udzielać na nie odpowiedzi. Użytkownik używa prostych wyrażeń i zdań, aby opisywać miejsca i osoby, które zna.
Pisanie: użytkownik potrafi napisać krótki i prosty tekst na pocztówce, np. z pozdrowieniami z wakacji, wypełnić nieskomplikowany formularz zawierający podstawowe dane osobowe.
Poziom A2 (użytkownik początkujący)
Osoba posługująca się językiem obcym na tym poziomie rozumie wypowiedzi i często używane zwroty oraz wyrażenia związane z najistotniejszymi sprawami, np. podstawowe informacje dotyczące rozmówcy, jego rodziny, zakupów, otoczenia, pracy, zainteresowań, form spędzania wolnego czasu etc. Potrafi porozumiewać się w typowych, prostych sytuacjach komunikacyjnych, wymagających jedynie bezpośredniej wymiany zdań na znane i powtarzające się tematy. Umie w prosty sposób opisywać środowisko, z którego się wywodzi, i bezpośrednie otoczenie, a także wypowiadać się w sposób bardzo nieskomplikowany na tematy związane z najważniejszymi potrzebami życia codziennego.
Słuchanie: użytkownik rozumie najczęściej używane słowa i wyrażenia związane z istotnymi dla siebie sprawami, czyli dotyczące jego siebie, rodziny i znajomych, zakupów, miejsca zamieszkania i regionu oraz środowiska pracy, i potrafi zrozumieć główny sens zawarty w krótkich, prostych komunikatach i ogłoszeniach.
Czytanie: użytkownik czyta bardzo krótkie i proste teksty użytkowe (ogłoszenia, reklamy, prospekty, karty dań, rozkłady jazdy etc.), w których potrafi wyszukać konkretne, potrzebne informacje.
Mówienie i porozumiewanie się: użytkownik bierze udział w zwykłej, typowej rozmowie, polegającej na prostej i bezpośredniej wymianie informacji na znane mu tematy oraz potrafi sobie radzić, uczestnicząc w bardzo krótkich rozmowach towarzyskich, nawet jeśli nie wszystko jest dla niego zrozumiałe. Użytkownik posługuje się ciągiem wyrażeń i zdań, by w prosty sposób opisać siebie, rodzinę, miejsce zamieszkania i pracy (obecne i poprzednie).
Pisanie: użytkownik potrafi tworzyć krótkie i proste notatki lub wiadomości dotyczące doraźnych potrzeb, a także napisać bardzo prosty list prywatny.
Poziom B1 (użytkownik samodzielny)
Osoba posługująca się językiem obcym na tym poziomie rozumie znaczenie głównych wątków przekazu zawartego w jasnych, standardowych wypowiedziach, które dotyczą znanych jej spraw i zdarzeń typowych dla środowiska pracy, szkoły, zainteresowań etc. Potrafi radzić sobie w typowych sytuacjach komunikacyjnych związanych z podróżowaniem po kraju docelowym, w którym używany jest dany język. Umie tworzyć spójne, bardziej złożone wypowiedzi ustne i pisemne na tematy, które są jej znane lub ją interesują. Potrafi opisywać wydarzenia oraz doświadczenia osobiste, jak również plany, projekty i marzenia dotyczące przyszłości. Umie także wyrażać swoje poglądy i opinie na tematy ogólne.
Słuchanie: użytkownik rozumie główne myśli zawarte w jasno sformułowanej i standardowej wypowiedzi na znane i typowe tematy z życia codziennego i zawodowego, a także potrafi zrozumieć główne wątki programów radiowych i telewizyjnych dotyczących bieżących spraw lub interesujących go kwestii, gdy podawane są one stosunkowo wolno, wyraźnie i w standardowej odmianie języka obcego.
Czytanie: użytkownik rozumie teksty składające się głównie z najczęściej używanych słów z zakresu życia codziennego i zawodowego, jak również potrafi zrozumieć opisy uczuć i pragnień zawarte w korespondencji prywatnej.
Mówienie i porozumiewanie się: użytkownik radzi sobie w większości typowych sytuacji, w których może się znaleźć w kraju języka docelowego, i potrafi włączyć się do rozmowy na znane tematy ogólne i zawodowe, łącząc wyrażenia w sposób umożliwiający opisywanie marzeń, nadziei, ambicji oraz uzasadniając lub objaśniając własne poglądy czy plany. Użytkownik potrafi relacjonować wydarzenia i opowiadać przebieg akcji książki czy filmu, wyrażając jednocześnie swoje wrażenia, emocje i reakcje.
Pisanie: użytkownik potrafi pisać proste teksty na znane tematy lub te, które są w kręgu jego zainteresowań, oraz prywatne listy, opisując swoje przeżycia i wrażenia.
Poziom B2 (użytkownik samodzielny)
Osoba posługująca się językiem obcym na tym poziomie rozumie znaczenie głównych wątków przekazu zawartego w złożonych tekstach na tematy konkretne i abstrakcyjne oraz potrafi zrozumieć dyskusję z użyciem języka specjalistycznego, jeśli dotyczy ona zagadnień związanych z kwestiami zawodowymi. Potrafi porozumiewać się na tyle płynnie i spontanicznie, by prowadzić normalną rozmowę z rodzimym użytkownikiem języka, bez szczególnego wysiłku dla którejkolwiek ze stron. Umie formułować jasne i szczegółowe wypowiedzi zarówno ustne, jak i pisemne, dotyczące wielu tematów, jak również wyrażać swoje stanowisko w sprawach będących przedmiotem dyskusji, przedstawiając wady i zalety różnych rozwiązań.
Słuchanie: użytkownik rozumie dłuższe wypowiedzi i wykłady, nadąża nawet za skomplikowanymi wywodami na znane tematy oraz rozumie większość wiadomości telewizyjnych i programów o sprawach bieżących, a także filmy w standardowej odmianie języka.
Czytanie: użytkownik czyta ze zrozumieniem artykuły i reportaże dotyczące problemów współczesnego świata, w których piszący prezentują określone stanowiska i poglądy, a także rozumie współczesną prozę literacką.
Mówienie i porozumiewanie się: użytkownik porozumiewa się na tyle płynnie, że może prowadzić dość swobodne rozmowy z rodzimymi użytkownikami języka oraz brać czynny udział w dyskusjach na znane tematy i przedstawiać swoje zdanie, broniąc własnych poglądów. Użytkownik potrafi formułować przejrzyste, rozbudowane wypowiedzi na różne tematy.
Pisanie: użytkownik potrafi tworzyć zrozumiałe, szczegółowe teksty na dowolne tematy związane z zainteresowaniami oraz napisać rozprawkę lub opracowanie, przekazując informacje lub rozważając argumenty za i przeciw. Umie także pisać listy, podkreślając, jakie znaczenie mają dane wydarzenia i przeżycia.
Poziom C1 (użytkownik zaawansowany)
Osoba posługująca się językiem obcym na tym poziomie potrafi zrozumieć wymagające, obszerne teksty dotyczące różnorodnych tematów. Czytając i słuchając, umie zrozumieć nie tylko podstawowy komunikat, ale także podteksty, znaczenia ukryte i nastawienie autora tekstu. Potrafi wypowiadać się płynnie, szybko i swobodnie, dobierając właściwe słownictwo oraz sformułowania. Skutecznie i swobodnie posługuje się językiem docelowym w kontaktach towarzyskich, edukacyjnych bądź zawodowych. Potrafi formułować przejrzyste, dobrze skonstruowane, szczegółowe wypowiedzi pisemne dotyczące szerokiego zakresu tematów, wykorzystując do tego bogate słownictwo i reguły gramatyczne, złożone zwroty i wyrażenia oraz narzędzia językowe służące właściwej organizacji wypowiedzi ustnej i pisemnej, w sposób wskazujący na bardzo dobre opanowanie języka.
Słuchanie: użytkownik rozumie dłuższe wypowiedzi, nawet jeśli nie są jasno skonstruowane i gdy związki logiczne są w nich jedynie implikowane, a nie bezpośrednio wyrażone oraz rozumie programy telewizyjne i filmy bez większej trudności.
Czytanie: użytkownik rozumie długie i złożone teksty informacyjne i literackie, dostrzegając i doceniając ich zróżnicowanie pod względem stylu, oraz artykuły specjalistyczne, a także dłuższe instrukcje techniczne, nawet te, które nie są związane z bliską mu dziedziną czy zainteresowaniami.
Mówienie i porozumiewanie się: użytkownik potrafi się wypowiadać płynnie i spontanicznie, bez widocznego namyślania się w celu znalezienia właściwych sformułowań czy bardziej złożonych konstrukcji gramatycznych. Użytkownik umie skutecznie porozumiewać się zarówno w kontaktach towarzyskich, jak i sytuacjach zawodowych, precyzyjnie formułując swoje myśli, poglądy czy stanowiska w nawiązaniu do wypowiedzi rozmówców. Użytkownik potrafi konstruować przejrzyste i szczegółowe wypowiedzi dotyczące skomplikowanych zagadnień, rozwijać w nich wybrane problemy lub poszczególne kwestie i kończyć je odpowiednią konkluzją.
Pisanie: użytkownik wypowiada się pisemnie w zrozumiały i logiczny sposób, organizując należycie tekst, który szeroko przedstawia konkretny punkt widzenia, i potrafi pisać o złożonych zagadnieniach zarówno w formie listów, rozprawki, jak i opracowania, podkreślając kwestie, które uważa za najistotniejsze, a także dostosowywać styl wypowiedzi pisemnej do potencjalnego czytelnika.
Poziom C2 (użytkownik zaawansowany)
Osoba posługująca się językiem obcym na tym poziomie z łatwością rozumie praktycznie wszystko, co słyszy lub czyta. Potrafi odtwarzać i relacjonować informacje pochodzące z różnych źródeł, pisanych lub mówionych, w płynny i spójny logicznie sposób, przywołując zawarte w nich tezy i wyjaśnienia. Umie wyrażać swoje myśli płynnie, spontanicznie i precyzyjnie, uwydatniając odcienie znaczeniowe nawet w bardziej złożonych wypowiedziach, przy użyciu bogatego zasobu słownictwa z różnych dziedzin życia i bardzo złożonych struktur leksykalno-gramatycznych.
Słuchanie: użytkownik nie ma problemu ze zrozumieniem jakiejkolwiek wypowiedzi mówionej, słuchanej na żywo czy odbieranej za pośrednictwem mediów, nawet przy szybkim tempie mówienia rodzimego użytkownika języka obcego, pod warunkiem, że ma trochę czasu na przyzwyczajenie się do nowego akcentu.
Czytanie: użytkownik z łatwością rozumie praktycznie wszystkie formy języka pisanego, włączając w to abstrakcyjne lub językowo skomplikowane teksty, takie jak podręczniki, artykuły specjalistyczne i dzieła literackie.
Mówienie i porozumiewanie się: użytkownik potrafi bez żadnego wysiłku brać udział w każdej rozmowie czy dyskusji, poprawnie stosując szeroki zakres słownictwa ogólnego (oraz potocznego), jak również zwroty idiomatyczne i całkiem złożone struktury gramatyczne. Użytkownik potrafi wyrażać się płynnie, subtelnie różnicując odcienie znaczeń, oraz umie przeformułowywać własne wypowiedzi tak, aby były zrozumiałe dla odbiorcy. Użytkownik umie przedstawić płynny, klarowny wywód lub opis sformułowany w stylu właściwym dla danego kontekstu, w sposób logiczny i skutecznie, tak aby ułatwić odbiorcy odnotowanie i zapamiętanie najważniejszych kwestii.
Pisanie: użytkownik potrafi tworzyć płynne, zrozumiałe teksty, wykorzystując odpowiednie w danym przypadku słownictwo, styl oraz skomplikowane struktury gramatyczne, jak również pisać o złożonych zagadnieniach, stosując właściwie formy listów, opracowań lub artykułów i prezentując poruszane problemy logicznie i skutecznie, tak aby ułatwić odbiorcy zrozumienie i zapamiętanie najważniejszych kwestii. Potrafi pisać streszczenia, recenzje prac specjalistycznych i utworów literackich.