Wigilia Bożego Narodzenia to jeden z tych wieczorów w roku, do którego przygotowania rozpoczynają się na długo przed jego nadejściem. Prezenty pod choinką, dwanaście potraw na wigilijnym stole, cała rodzina wokół niego – to właśnie te elementy tworzą niepowtarzalną atmosferę tego szczególnego dnia.
Obchodzona 24 grudnia Wigilia oznacza koniec adwentu i jest dniem poprzedzającym Boże Narodzenie. Jeśli chcecie dowiedzieć się, jakie są polskie wigilijne tradycje, a jak Wigilię spędza się za granicą, koniecznie czytajcie dalej!
Spis treści:
Kiedy obchodzona jest Wigilia Bożego Narodzenia?
Wigilia Bożego Narodzenia przypada na inny dzień w zależności od Kościoła. W Kościele rzymskokatolickim, protestanckim oraz starokatolickim jest to 24 grudnia.
W korzystających z kalendarza juliańskiego Kościołach prawosławnym i greckokatolickim wieczerza wigilijna obchodzona jest nieco później – 6 stycznia. Z kolei wierni przynależący do Kościoła ormiańskokatolickiego świętują dzień wcześniej, 5 stycznia.
Trzydniowe Boże Narodzenie?
Co ciekawe, także w niektórych regionach Polski zdarzało się przesuwanie Wigilii Bożego Narodzenia, jeśli przypadała ona na niedzielę. Dlaczego? Uważano, że „niedziela nie przyjmuje postu” i z tego powodu do wieczerzy zasiadano w sobotę, co dodatkowo wydłużało czas święta Bożego Narodzenia. Trwało ono wtedy trzy dni!
Wigilia nie tylko Bożego Narodzenia
Czy wiedzieliście, że samo słowo wigilia oznacza po prostu dzień poprzedzający jakieś święto? Niekoniecznie musi być to Boże Narodzenie.
A skąd pochodzi słowo „wigilia”? Do polszczyzny przeszedł on z łacińskiego vigilare, które oznacza czuwać.
Wigilia w Polsce
Jak w Polsce świętuje się dzień przed Bożym Narodzeniem?
Główną częścią obchodów jest wieczerza wigilijna, tradycyjnie rozpoczynająca się wraz z pierwszą gwiazdką na niebie. To symbol Gwiazdy Betlejemskiej, która zgodnie z biblijnymi przekazami wskazywała Trzem Królom drogę do miejsca narodzin Jezusa.
Na początek wieczerzy odczytywany jest fragment Ewangelii Łukasza dotyczącej narodzin dzieciątka Jezus. Później przychodzi czas na dzielenie się opłatkiem i bożonarodzeniowe życzenia. Dopiero potem można zasiąść do stołu i cieszyć się wigilijną kolacją. Kolejny z wigilijnych zwyczajów to śpiewanie kolęd, a po zakończonej wieczerzy wiele osób wybiera się na pasterkę, czyli uroczystą mszę świętą odprawianą tradycyjnie o północy.
Kto przynosi prezenty?
Ulubiona część Wigilii dla wszystkich najmłodszych (i nie tylko)? To proste: odpakowywanie prezentów znalezionych pod choinką!
Kto je przynosi? Tu sprawa jest już bardziej skomplikowana, bo w zależności od regionu jest to kto inny. Najczęściej z prezentami kojarzy nam się św. Mikołaj, ale nie tylko on uszczęśliwia dzieci i dorosłych 24 grudnia.
Na Podkarpaciu i w Małopolsce do domów zakrada się Aniołek, a na Kaszubach, Kujawach i w Wielkopolsce tego wieczoru króluje Gwiazdor. Górnym Śląskiem zajmuje się Dzieciątko, symbolizujące Jezusa Chrystusa. W Polsce południowo-wschodniej zdarza się też, że w wigilijny wieczór podarunkami obdarowuje Gwiazdka. Ale przecież prezentów nigdy za wiele! Na wschodzie kraju spotkać można wywodzącego się z rosyjskiego folkloru Dziadka Mroza.
Idealny pomysł na prezent
Wciąż szukasz idealnego prezentu pod choinkę? Chcesz połączyć przyjemne z pożytecznym? Jeśli tak, zachęcamy do zapoznania się z ofertą naszej szkoły językowej. Angielski, niemiecki, hiszpański i inne języki – kurs językowy to prezent, który z pewnością nie skończy, kurząc się na półce.
Stół wigilijny
Od XIX wieku przy wigilijnym stole nakrytym białym obrusem, pod który podkłada się sianko, pozostawia się jedno nadprogramowe nakrycie. Jest ono przeznaczone dla niezapowiedzianego gościa, osób nieobecnych albo duszy zmarłej osoby.
Zgodnie z tradycją na stole powinno znaleźć się dwanaście potraw. I każdej z nich należy spróbować! Ma to zapewnić szczęście w nadchodzącym roku.
W zależności od regionu i rodziny zestaw potraw może się od siebie różnić. Do tych najbardziej znanych należą: barszcz czerwony z uszkami (w niektórych regionach Polski zamiast niego serwuje się zupę grzybową, owocową albo rybną lub biały żur), różne dania rybne, takie jak smażony karp czy ryba po grecku, kapusta z grochem lub grzybami, pierogi z kapustą, kompot z suszonych owoców.
Oczywiście jest też wiele innych dań. Wigilijnej kuchni pod żadnym pozorem nie można nazwać nudną.
Wigilia na świecie
Nie wszędzie Wigilia ma takie znaczenie jak w Polsce. Podobnie wygląda ona u naszych sąsiadów, na przykład w Czechach, na Słowacji i Litwie. Opłatkiem poza nami dzielą się też Białorusini i Litwini.
Wigilia w krajach anglosaskich i NIEMCZECH
W Stanach Zjednoczonych od Wigilii ważniejsze jest samo Boże Narodzenie i to 25 grudnia członkowie rodziny zasiadają do wspólnego posiłku i obdarowują się prezentami.
Wigilii nie obchodzi się też w Anglii, gdzie z kolei celebruje się nieznany u nas Boxing Day. Przypada on na 26 grudnia i wywodzi się ze średniowiecznego zwyczaju obdarowywania potrzebujących oraz służby zapakowanymi w pudełka podarunkami. Boxing Day obchodzi się też w Kanadzie, Australii i Nowej Zelandii.
W Niemczech, inaczej niż w Polsce, na wigilijnym stole powinno pojawić się dziewięć potraw. Wśród nich znajdziemy sałatkę ziemniaczaną i pieczoną kiełbasę.
Wigilia w Boliwii i Meksyku
W Boliwii Wigilia nosi nazwę Święta Dzieciątka Zbawiciela. Tego dnia odbywa się tzw. Misa de Gallo, czyli „Msza o pianiu koguta”, po której miejsce ma kolorowy pochód. Święcone są też własnoręcznie wykonane przez wiernych figurki.
Meksykanie dzień przed Wigilią obchodzą Noche de los Rabanos, czyli Noc Rzodkiewek. Organizowane są konkursy na najpiękniejszą rzeźbę wykonaną właśnie z rzodkwi, a większość z nich przedstawia sceny religijne związane z narodzinami Jezusa Chrystusa.
Wieczerzę wigilijną w Meksyku rozpoczyna się później niż w Polsce, bo na krótko przed pasterką.
Wigilia w językach świata
Zastanawialiście się kiedyś, jak Wigilię Bożego Narodzenia nazywają Hiszpanie, Włosi lub Francuzi? Poniżej przedstawiamy nazwę tego święta w językach z różnych zakątków świata.
- język angielski – Christmas Eve
- język niemiecki – Heiliger Abend
- język hiszpański – Nochebuena
- język portugalski – Véspera de Natal
- język francuski – Réveillon de Noël
- język włoski – Vigilia di Natale
- język niderlandzki – Kerstavond
- język duński – Juleaften
- język norweski – Julaften
- język czeski – Štědrý den
- język chorwacki – Badnjak
- język turecki – Noel arifesi
- język koreański – 크리스마스 이브
- język japoński – クリスマス・イヴ
- język chiński – 聖誕夜
Nie tylko prezenty
Choć uwielbiają je nie tylko najmłodsi, warto pamiętać, że Wigilia Bożego Narodzenia to nie tylko prezenty. To przede wszystkim chwila na refleksję oraz spędzenie czasu z rodziną i bliskimi. Moment, w którym możemy odrobinę zwolnić, odpocząć i cieszyć się obecnością najbliższych.