Święto Matki Boskiej Gromniczej, inaczej Ofiarowanie Pańskie lub Spotkanie Pańskie to chrześcijańskie święto upamiętniające ofiarowanie Jezusa Chrystusa w Świątyni Jerozolimskiej. Przypada na czterdziesty dzień po Bożym Narodzeniu i tradycyjnie kończy okres świąteczny.
Z jakimi zwyczajami wiąże się święto Matki Boskiej Gromniczej i kiedy je obchodzimy? Jeśli chcecie dowiedzieć się więcej, koniecznie przeczytajcie ten artykuł!
Spis treści:
Kiedy jest święto Ofiarowania Pańskiego?
Święto Ofiarowania Pańskiego wypada na czterdziesty dzień po Bożym Narodzeniu, czyli 2 lutego. W 2023 roku święto Matki Boskiej Gromniczej przypada w czwartek.
W Kościele wschodnim święto Matki Boskiej Gromnicznej obchodzone jest 15 lutego.
Nie jest to jedyne święto tego dnia. Od 1997 r. 2 lutego to również Dzień Życia Konsekrowanego, który został ustanowiony przez papieża Jana Pawła II.
Historia święta Ofiarowania Pańskiego
Święto Ofiarowania Pańskiego i Święto Oczyszczenia Najświętszej Maryi są związane z prawem obowiązującym za czasów Jezusa i wydarzeniami po jego narodzinach.
Możemy poznać je z fragmentu Ewangelii św. Łukasza, który opisuje poświęcenie Jezusa Chrystusa w świątyni. Był to zwyczaj żydowski, według którego pierworodne dziecko płci męskiej należało ofiarować Bogu. W celu jego wykupu trzeba było przekazać symboliczną ofiarę – z reguły parę synogarlic lub gołębie.
Matki Boskiej Gromnicznej – zwyczaje i tradycje
W święto Matki Boskiej Gromnicznej kończy się okres śpiewania kolęd oraz rozbiera się choinki i żłobki. Podczas Eucharystii święci się przyniesione przez wiernych gromnice.
Matka Boska Gromniczna jest najczęściej przedstawiana ze świecą w ręku i w towarzystwie wilków.
Czym jest gromnica?
To właśnie od gromnicy pochodzi najpopularniejsza w Polsce nazwa tego święta – Matki Boskiej Gromnicznej. Jest to poświęcona świeca, która miała pełnić funkcję ochronną dla domu. Przykładowo postawienie jej w oknie w czasie burzy miało zapewnić obronę przed uderzeniem pioruna.
Do naszego kraju zwyczaj przynoszenia świecy do Kościoła przywędrował IX wieku.
Świeca gromniczna pojawia się przy wielu okazjach – podczas chrztu, przy pierwszej komunii świętej, a także co roku w Wigilię Paschalną. Tradycyjnie gromnicę wkładano do rąk konającym i zmarłym jako symbol odejścia do Boga.
Pod koniec XIX wieku zapalano tyle gromnic, ilu było domowników, a świeca, która zgasła jako pierwsza, zwiastowała swojemu właścicielowi śmierć.
Czy Ofiarowanie Pańskie jest świętem nakazanym?
Nie, nie jest to święto nakazane, więc obecność 2 lutego na mszy nie jest obowiązkowa dla wiernych. Tego dnia w Kościele katolickim odbywa się święcenie świec i procesja z zapalonymi świecami.
Matki Boskiej Gromnicznej – przesądy i powiedzenia
Kiedyś ze świętem Matki Boskiej Gromnicznej wiązały się najróżniejsze przesądy oraz powiedzenia. Poniżej przytaczamy niektóre z nich.
Pogoda w dniu święta Ofiarowania Pańskiego miała przepowiadać dalszy przebieg zimy, co pokazują przysłowia związane ze świętem:
- Gdy w Gromnicę z dachów ciecze, zima jeszcze się przewlecze.
- Gdy słońce świeci jasno na Gromnicę, to przyjdą większe mrozy i śnieżyce.
- Jasna Gromnica – zła orędownica.
- Gromnica, już ci zimy połowica, ale bywać nie nowina, że dopiero ją zaczyna.
- Owczarz w owczarni woli widzieć wilka, jak słońce w dzień Gromnicy, chociażby chwil kilka.
Poza tym zwisające z dachu długie sople lody miały zwiastować niezwykły urodzaj marchwi. Z kolei szron na drzewach zapowiadał obfite plony w sadach.
Ofiarowanie Pańskie na świecie
Jako święto religijne Ofiarowanie Pańskie można znaleźć również za granicami Polski. Jakie tradycje wykształciły się w innych krajach?
Francuskie naleśniki
We Francji święto Matki Boskiej Gromnicznej nosi nazwę La Chandeleur (lub Fête de la chandeleur), a jego symbolem są… naleśniki. Tradycja przygotowywania ich wywodzi się jeszcze z V wieku, kiedy to papież Gelazjusz I rozdawał je przybyłym do Rzymu pielgrzymom. Z czasem wykształcił się zwyczaj, zgodnie z którym jedzenie naleśników miało zapewnić urodzaj i dobre plony.
Francuzi jedzą naleśniki 2 lutego również współcześnie – w zależności od regionu są one inne i przygotowywane z różnymi nadzieniami. Przykładowo w Bretanii dominują razowe lub gryczane naleśniki z szynką i żółtym serem albo szpinakiem i serem kozim. Z kolei na Korsyce królują naleśniki z mąki pszennej oraz kasztanowej.
Uczycie się francuskiego i chcielibyście dalej rozwijać umiejętności, przy okazji poznając kulturę i zwyczaje Francji? Wszystko to znajdziesz na kursach francuskiego naszej szkoły językowej – zajrzyj do naszej oferty i znajdź coś dla siebie!
Tamales w Meksyku
Specjalne tradycje kulinarne na 2 lutego odnajdziemy również w Meksyku.
Día de la Candelaria jest tam dniem jedzenia tamales, czyli owiniętego liściem z kolby kukurydzy nadziewanego ciasta z mąki kukurydzianej gotowanego na parze. Tamales występują w wersjach z różnymi nadzieniami – na ostro, na słodko, z mięsem lub serem.
Zgodnie ze zwyczajem na święto Trzech Króli 6 stycznia przygotowywane jest tzw. Rosca de Reyes (słodki chlebek), w środku którego chowa się niewielką figurkę Jezusa. Osoba, która ją odnajdzie, ma być gospodarzem rodzinnego spotkania w święto Ofiarowania Pańskiego. I oczywiście przygotować tamales dla całej rodziny!
Ofiarowanie Pańskie w językach świata
A jak Ofiarowanie Pańskie nazywa się w innych krajach? Poniżej przygotowaliśmy listę obejmującą różne języki:
- język angielski – Feast of the Presentation of Jesus
- język niemiecki – Darstellung des Herrn
- język francuski – Fête de la chandeleur
- język włoski – Presentazione al Tempio
- język hiszpański – Presentación de Jesús en el Templo
- język portugalski – Apresentação de Jesus no Templo
- język szwedzki – Kyndelsmässodagen
Święto Matki Bożej Gromnicznej
Obecnie święto Matki Boskiej Gromnicznej pozostało w dużej mierze zapomniane, dlatego warto zapoznać się z tradycjami i zwyczajami, które pielęgnowali nasi przodkowie.
Chcielibyście dowiedzieć się więcej o świętach w różnych zakątkach świata, przy okazji ucząc się języka obcego – na przykład angielskiego, niemieckiego lub hiszpańskiego? Zajrzyjcie do oferty naszej szkoły językowej, a z pewnością znajdziecie idealne rozwiązanie dla siebie.