Zdarzyło Ci się usłyszeć takie sformułowania jak „w dobrej formie jak na swój wiek” lub „zbyt młody, by to rozumieć”? Ageizm to pojęcie, które ma ogromny wpływ na społeczeństwo. Dotyka ludzi w każdym wieku, zarówno młodszych, jak i starszych, w różnych sferach życia.
Często nie zdajesz sobie sprawy, że słowa mają realne konsekwencje. Ageizm powoduje niedocenianie młodych ze względu na brak doświadczenia lub odbieranie starszym pracownikom możliwości awansu czy szkoleń, zakładając, że są mniej produktywni i nie interesuje ich rozwój.
Spis treści:
Czym jest ageizm na rynku pracy?
Ageizm to tajemniczo brzmiący termin. Nie jest tak łatwo rozpoznawalny jak seksizm czy rasizm. Użytkownicy angielskiego z łatwością skojarzą go ze słowem age i domyślą się, że ma coś wspólnego z wiekiem. Jednak w języku polskim na próżno możemy szukać zgrabnego odpowiednika.
Ageizm na rynku pracy występuje wtedy, gdy pracownicy lub kandydaci do pracy doświadczają dyskryminacji ze względu na wiek (zbyt młody lub zbyt stary zdaniem niektórych osób). Może to przybierać różne formy, od procesu rekrutacji po codzienne interakcje w miejscu pracy.
Rekrutacja
Starsi kandydaci często napotykają stereotypy, jakoby byli mniej elastyczni, mniej kreatywni czy gorsi w obsłudze nowoczesnych technologii. Co ciekawe, dotyka to również młodszych osób, które mogą być postrzegane jako mniej doświadczone i niezbyt odpowiedzialne.
Rozwój zawodowy
W środowisku pracy ageizm objawia się w postaci ograniczeń w dostępie do szkoleń i możliwości awansu. Pracownicy w pewnym wieku mogą być uznani za „za starych” do inwestowania w ich rozwój, co jest oczywiście błędnym przekonaniem. Wszyscy, niezależnie od wieku, mogą uczyć się nowych rzeczy i tym samym przyczyniać do sukcesu firmy.
Młodsze pokolenia również nie są wolne od stygmatyzacji. Są często postrzegane jako niestałe, niedoświadczone. Nie powierza się im odpowiedzialnych zadań z obawy o brak kompetencji lub dojrzałości.
Warunki pracy
Starsi pracownicy mogą być traktowani z mniejszym szacunkiem lub stanowić obiekt nieprzyjemnych żartów. To wywołuje stres, obniża morale, a w skrajnych przypadkach prowadzi nawet do problemów zdrowotnych.
Zwolnienia
Pracownicy w sędziwym wieku są pierwszymi kandydatami do zwolnienia podczas redukcji etatów. Poddaje się ich presji, aby przechodzili na wcześniejszą emeryturę, nawet jeśli nie są gotowi finansowo ani emocjonalnie.
W czym przejawia się ageizm?
Ageizm to nie tylko problem starszych osób – zjawisko dotyka całe społeczeństwo. Sprawdź, jak manifestuje się ono w codziennym życiu. Na pewno wielokrotnie byłeś świadkiem takiej sytuacji. Może zdarzyło Ci się to podczas poszukiwania pracy, gdy pracodawcy wątpili w Twoje kompetencje ze względu na zbyt młody, ich zdaniem, wiek? Lub nie dostałeś możliwości awansu tuż po obchodzeniu kolejnych urodzin?
Przekroczenie magicznej granicy, nazwijmy ją „doświadczenia życiowego”, często stawia starszych pracowników w nieprzyjemnej sytuacji. Zdaniem AARP (American Association of Retired Persons), około 40% pracowników powyżej 40 roku życia doświadcza form ageizmu.
W mediach ageizm przyjmuje postać stereotypów i ograniczonej reprezentacji. Starsze osoby często są przedstawiane jako słabe, oporne na zmiany lub mające problemy z nowoczesną technologią. Rzadko widzimy starszych bohaterów w filmach czy serialach, a jeśli już się pojawiają, zwykle są to postacie drugoplanowe.
W polityce ageizm widać w sposobie, w jaki dyskutuje się o starszych obywatelach. Często są oni traktowani jako ciężar dla systemu opieki zdrowotnej czy emerytalnego, a nie jako aktywni i wartościowi członkowie społeczeństwa.
Ageizm szkodzi przede wszystkim zdrowiu fizycznemu. Osoby starsze, które doświadczają dyskryminacji, czują się izolowane i mniej wartościowe. W konsekwencji prowadzi to do depresji i obniżonej samooceny.
Dlaczego ageizm jest szkodliwy?
Ageizm ma konkretny wpływ na życie ludzi. Osoby, które doświadczają dyskryminacji wiekowej, częściej cierpią na chroniczny stres, depresję i mają zaniżone poczucie własnej wartości.
Ageizm wpływa również na sposób, w jaki różne pokolenia wchodzą ze sobą w interakcje. Stereotypy wiekowe tworzą barierę w komunikacji między młodszymi a starszymi osobami. Niektórzy młodzi ludzie niechętnie dzielą się swoimi pomysłami z osobami starszymi, zakładając, że nie zostaną zrozumiani. Starsi ludzie mogą czuć się wykluczeni z aktywności społecznych lub zawodowych, co prowadzi do izolacji i ograniczenia ich udziału w życiu społecznym.
Stereotypy wiekowe powodują przeoczenie wkładu osób starszych w społeczeństwo, co skutkuje ich marginalizacją. Takie nastawienie potęguje barierę między generacjami, ograniczając wymianę doświadczeń i wiedzy. Odgradzanie pokoleń od siebie wpływa niekorzystnie na społeczne więzi.
Ageizm – badania
W 2022 roku Polski Instytut Ekonomiczny opublikował raport Ageizm w Polsce – podsumowanie eksperymentalnego badania terenowego. Wyniki badania eksperymentalnego, które przeprowadzono w okresie od sierpnia do października 2021 roku, ujawniły istotną dyskryminację ze względu na wiek kandydatów do pracy.
Eksperyment polegał na wysyłaniu fikcyjnych zgłoszeń do pracy przez osoby w wieku 28 i 52 lata. Wykazał on znaczące różnice w odsetku pozytywnych odpowiedzi na aplikacje. Młodsi kandydaci (poniżej 30 lat) otrzymywali zaproszenie na rozmowę rekrutacyjną średnio dwa razy częściej niż starsi kandydaci (powyżej 50 lat). Ta dysproporcja była szczególnie widoczna w Warszawie, gdzie młodsi kandydaci na specjalistyczne stanowiska byli zapraszani nawet cztery razy częściej niż starsi.
Raport podkreśla również, że problem dyskryminacji ze względu na wiek może wynikać z różnych przyczyn, w tym z tzw. dyskryminacji statystycznej, która polega na postrzeganiu zatrudnienia osób z określonych grup społecznych jako bardziej ryzykownego. W raporcie zwraca się uwagę na to, że starsi pracownicy mogą być postrzegani jako mniej wydajni i mniej chętni do nauki nowych rzeczy, choć badania często nie potwierdzają tych przekonań.
Zjawisko ageizmu jest szczególnie istotne w kontekście zmian demograficznych. Prognozy Eurostatu wskazują, że w 2100 roku mediana wieku Polaków wyniesie ponad 50 lat. Ta sytuacja będzie mieć znaczący wpływ na rynek pracy oraz społeczne postrzeganie osób starszych.
Zakończmy wszelkie formy dyskryminacji – rozwiązania
Poruszanie tematu ageizmu jest istotne. Pozwala zbudować bardziej uczciwe środowiska. Każdy powinien mieć szansę na rozwój, niezależnie od daty widniejącej w dowodzie osobistym. Zwalczanie uprzedzeń związanych z wiekiem to krok ku społeczeństwu, które docenia i wykorzystuje potencjał każdego pokolenia.
Ageizm to zestaw uprzedzeń, który może mieć poważne konsekwencje dla zdrowia psychicznego i jakości życia starszych osób. Zmiana tego stanu rzeczy wymaga świadomego wysiłku w edukacji i promowaniu szacunku międzypokoleniowego. To wyzwanie dla nas wszystkich, abyśmy nauczyli się patrzeć na starszych i młodszych ludzi nie przez pryzmat wieku, ale indywidualnych cech i wartości wnoszonych do społeczeństwa.
Seniorzy powinni mieć możliwość rozwijania pasji, uczestniczenia w życiu społecznym i poczucie, że w każdym wieku można zrobić coś znaczącego. Ageizm sieje spustoszenie w samoocenie, gdy starsze osoby są spychane z rynku pracy. Powinniśmy dążyć do społeczeństwa, gdzie liczy się kompetencja, a nie data urodzenia.
Sposób, w jaki opisujemy starsze osoby i mówimy o starości, może nieświadomie przyczyniać się do utrwalania negatywnych stereotypów. Na przykład, używanie określeń takich jak „stary” w negatywnym kontekście wzmacnia postrzeganie starości jako czegoś niepożądanego. Takie językowe kodyfikacje dyskryminacji mogą normalizować uprzedzenia i stereotypy w codziennym życiu.
Jak przeciwdziałać ageizmowi?
Przeciwdziałanie ageizmowi, czyli dyskryminacji ze względu na wiek, wymaga zintegrowanych działań na wielu płaszczyznach społecznych. Kluczowymi elementami są edukacja, świadomość społeczna oraz promowanie zmiany postaw wobec osób starszych i młodszych.
Edukacja odgrywa fundamentalną rolę w zapobieganiu i zwalczaniu ageizmu. Programy edukacyjne mające na celu wzbogacenie wiedzy o procesie starzenia i przeciwdziałaniu stereotypom powinny być integralną częścią edukacji na wszystkich poziomach nauki.
Zmiana sposobu przedstawiania osób starszych w mediach i kulturze popularnej ma ogromny wpływ na percepcję wieku. Promowanie pozytywnych i realistycznych obrazów starszych osób w filmach, serialach telewizyjnych i reklamach pomogłoby zwalczać te stereotypy.
Organizacje powinny implementować i egzekwować politykę antydyskryminacyjną, która chroni przed niesprawiedliwym traktowaniem ze względu na wiek. Ważne jest, aby pracodawcy prowadzili politykę równości.
Zachęcanie do interakcji międzypokoleniowych w miejscach pracy i w społecznościach przełamuje bariery i buduje wzajemne zrozumienie. Wspólne projekty, mentoring międzypokoleniowy czy wymiana doświadczeń wzbogaciłyby obie strony.
Ponadto wspieranie zdrowego stylu życia i aktywności wśród osób starszych pomaga zwalczać stereotypy dotyczące wieku. Pokazuje, że starość nie jest równoznaczna z niezdolnością do aktywnego uczestnictwa w życiu społecznym i zawodowym.
Czy wiek wpływa na naukę języków obcych?
Często panuje przekonanie, że zdolność do nauki języka jest domeną młodych ludzi, podczas gdy osoby starsze mogą napotkać trudności z powodu wieku. To nieprawda.
Nauka języków obcych w każdym wieku ma liczne zalety. Dla osób starszych może to być sposób na aktywne uczestnictwo w życiu społecznym, poprawę zdolności poznawczych, a nawet spowolnienie procesów starzenia mózgu.
Na nasze kursy angielskiego, niemieckiego, hiszpańskiego i innych języków obcych uczęszczają osoby w każdym wieku. Osiągane przez nie wyniki są podobne – dzięki sumiennej pracy zyskują umiejętność dogadania się w języku obcym. Poznaj naszą ofertę i wybierz coś dla siebie!