Bałkany przyciągają piękną pogodą, krajobrazami, aromatyczną kuchnią i różnorodną kulturą, więc może by tak wybrać się do Albanii? Zanim jednak zaczniesz rozważać podróż, dowiedz się czegoś więcej o tym wciąż słabo znanym w Polsce kraju, które ogłosiło niepodległość od imperium osmańskiego w 1912 roku, co było kluczowym momentem w jej historii.
Dlaczego język albański jest wyjątkowy? Skąd pochodzi nazwa lokalnej waluty? Czego możesz się spodziewać po wyjeździe do Albanii? Jakie zasady tam panują? Jeśli pragniesz poznać odpowiedzi na te pytania, to ten artykuł został napisany specjalnie dla Ciebie.
Spis treści:
Gdzie leży Albania? w południowej Europie
Albania to kraj w południowej Europie, na Półwyspie Bałkańskim. Jest częścią regionu w południowo-wschodniej Europie. Sąsiaduje z Grecją (na południu), Czarnogórą (na północy), Macedonią Północną (na wschodzie) i Kosowem (na północnym wschodzie). Jej powierzchnia wynosi 28 748 km². Większość jej terytorium (ponad ¾) zajmują góry.
Populacja Albanii
W Albanii żyją prawie 3 miliony ludzi. Znaczna liczba Albańczyków mieszka poza granicami kraju, co podkreśla wyzwania demograficzne tego regionu. Około 98% z nich to Albańczycy. Rząd uznaje 9 mniejszości etnicznych i narodowych: Arumunów, Egipcjan Bałkańskich, Greków, Bułgarów, Bośniaków, Macedończyków, Czarnogórców, Serbów i Romów. Przewidywana średnia długość życia wynosi 78.96 lat. Ponad 60% populacji mieszka w miastach (za: worldometers.info). Największym z nich jest Tirana.
Flaga Albanii
Wygląd obecnej flagi Albanii – czarny dwugłowy orzeł na czerwonym tle, został oficjalnie przyjęty w 1992 roku. Symbol był jednak znany już dużo wcześniej, od czasów bohatera narodowego Jerzego Kastarioty (zwanego Skanderbegiem), żyjącego w XV wieku. Jego ród od pokoleń dekorował swój herb bizantyjskim orłem. Na pamiątkę 25 walk, które śmiałek stoczył z Turkami, ptak ma dokładnie taką liczbę piór.
Stolica Albanii
Od 1920 roku stolicą Albanii jest Tirana. To największa aglomeracja kraju, którą zamieszkuje około pół miliona osób. Miasto zachwyca swoim malowniczym położeniem: w dolinie, otoczone górami i w dorzeczu trzech rzek: Lanë, Tiranë i Tërkuzë. W stolicy Albanii znajduje się pomnik Fryderyka Chopina, który został zbudowany w 2003 roku z inicjatywy Międzynarodowej Fundacji im. Fryderyka Chopina. Znajdują się tam najważniejsze instytucje kulturalne (m.in. Teatr Narodowy, Teatr Opery i Baletu oraz Uniwersytet Tirański), największy port lotniczy oraz dworzec kolejowy w kraju.
Waluta Albanii
Pierwszego dnia wyjazdu do Albanii warto zaopatrzyć się w lokalną walutę – lek. Można ją także znaleźć w polskich kantorach, choć jest to trudne zadanie. Oficjalnie 1 lek dzieli się na 100 qinderek, w rzeczywistości trudno jednak spotkać nominały mniejsze niż 5 lek. Jako środek płatniczy lek zaczął być stosowany w 1922 roku, zastępując franka albańskiego. Nazwa waluty pochodzi od pieszczotliwego zdrobnienia, którym Albańczycy nazywają Aleksandra Wielkiego (za: Radio Tirana Internacional).
Języki w Albanii
Albania jest jednolitym etnicznie krajem. 98% jej populacji posługuje się językiem urzędowym – albańskim – jako językiem ojczystym. Pozostałe 2% to użytkownicy greckiego, romskiego oraz (znacznie mniej liczni) bułgarskiego i serbskiego (za: BBC).
Albańczycy słynął ze swojej wielojęzyczności. Większość mieszkańców kraju zna co najmniej jeden język obcy. Do najpopularniejszych należą włoski, grecki i angielski (za: L. Beshaj, Bilingualism in Albania and Its Benefits).
Język albański (shqipja)
Istnieją dwa główne dialekty albańskiego: toskijski (bardziej popularny, używany na południu kraju) i gegijski (słyszany głównie na północy i w Kosowie). Są one wzajemnie zrozumiałe, różnią się jednak wymową, częścią słownictwa i zasadami gramatycznymi. Szacuje się, że językiem tym mówi ok. 8 milionów ludzi w Albanii, Macedonii Północnej, Kosowie, południowej Czarnogórze i południowej Serbii, a także diaspora we Włoszech i Ukrainie.
Albański to język izolowany, należący do rodziny indoeuropejskiej. Oznacza to, że jest jedyny w swoim rodzaju i nie przypomina żadnego innego języka. Niektórzy badacze doszukują się podobieństwa do wymarłych ilyryjskiego lub mesapisjkiego, nie ma jednak wystarczających dowodów na potwierdzenie tej tezy. Mimo że albański zaczął powstawać już w VII lub VIII wieku, dopiero w XX wieku w pełni wykształcił się język pisany, oparty na alfabecie łacińskim.
Albański jest trudnym językiem i niewiele osób decyduje się na jego naukę. Dlatego też znalezienie profesjonalnego tłumacza władającego biegle albańskim i polskim może okazać się niezwykle trudne. Nie martw się jednak, w naszym zespole mamy odpowiednie osoby, które pomogą Ci z Twoim zadaniem. Skontaktuj się z nami!
Co warto zobaczyć w Albanii?
Pod względem turystycznym Albania pozostaje w cieniu potężnych konkurentów: Chorwacji, Czarnogóry i Grecji. Z roku na rok przybywa jednak podróżników, którzy doceniają jej piękno. Wysokie góry, morskie kurorty z charakterem i niezwykła architektura miasteczek zachwycą tych, którzy zmęczyli się już tłumami w Dubrowniku, Budvie czy na Rodos.
Golem Korab, najwyższy szczyt Albanii, o wysokości 2764 m n.p.m., położony na granicy z Macedonią Północną, jest popularnym celem turystów i miłośników wspinaczki górskiej.
Atrakcje Albanii
Najlepiej odpoczywasz, wędrując po górach, a tajniki wspinaczki nie są Ci obce? W Albanii odnajdziesz się w Alpach Północnoalbańskich (zwanych również przekornie Górami Przeklętymi). Mnogość szlaków i mała ilość turystów zachwycą serce każdego miłośnika natury. Albania posiada również kilka miejsc na liście światowego dziedzictwa UNESCO, takich jak Butrint, Gjirokastra i Berat, które przyciągają turystów swoją unikalną wartością historyczną i kulturową.
Jeśli wolisz odpoczywać nad wodą, nie tylko masz do dyspozycji liczne nadmorskie kurorty (Saranda, Ksamil, Durres i Vlora to nazwy jedynie kilku z nich), ale również jeziora. Jednym z nich jest północnoalbańskie Koman, nazywane czasem „albańskimi fiordami”. Rejs po nim, pomiędzy miejscowościami Koman i Fierzë, trwa trzy godziny i odbywa się w otoczeniu majestatycznych gór porośniętych soczyście zielonymi krzewami.
W podróży interesują Cię przede wszystkim ludzie i to jak mieszkają? Na liście miejsc do odwiedzenia koniecznie umieść Gjirokastrę – miasto tysiąca schodów. Podczas pobytu udaj się do największego zamku Albanii i spędź czas wśród osmańskiej architektury starego miasta. Po pokonaniu 1000 stopni przyszedł moment na zobaczenie 1000 okien w Berat, położonym w środkowej części kraju. Wystarczy jeden rzut oka na miasteczko, abyś zorientował się, skąd wziął się jego przydomek…
Golem – Albania nadmorska
Mimo niewielkich rozmiarów Golem jest atrakcyjnym celem dla plażowiczów. Dlaczego? Przede wszystkim ze względu na szerokie, piaszczyste wybrzeże i dobrze rozwiniętą infrastrukturę turystyczną. Można tu znaleźć wszystko, co potrzebne do spokojnego odpoczynku – hotele, restauracje i kawiarnie.
Albania – czego nie wolno?
Albania jest stosunkowo bezpiecznym krajem. Większość mieszkańców wyznaje islam, dlatego też odwiedzając mniejsze miejscowości, warto przyłożyć większą uwagę do ubioru. Tak jak w każdym turystycznym miejscu, zdarzają się kradzieże, dlatego też należy zachować zwyczajną ostrożność. Wyjątek stanowią obszary górskie, w których nie funkcjonują służby ratunkowe. Przed wyjściem na szlak przygotuj się dobrze.
Podróżowanie samochodem może okazać się wyzwaniem przez niezbyt dobry stan dróg, beztroskę kierowców i słabe oświetlenie. Niechlubną sławę ma również państwowa służba zdrowia, która z powodu słabego dofinansowania nie znajduje się na najwyższym poziomie.
Czy do Albanii potrzebny jest paszport?
Obywatele Unii Europejskiej mogą podróżować do Albanii z paszportem lub dowodem osobistym. Republika Albanii jest państwem o ustroju parlamentarnym, które ogłosiło swoją niepodległość 28 listopada 1912 roku. Ważne jest jednak, aby data ważności dokumentu była dłuższa niż 3 miesiące (liczone od ostatniego dnia, który planujemy spędzić w kraju). Po przekroczeniu granicy można przebywać w Albanii do 90 dni (w ciągu 180-dniowego okresu). Aby wydłużyć ten czas, należy mieć uzasadniony powód (np. małżeństwo, praca, nauka) i udać się do Biura Imigracyjnego, aby otrzymać niezbędne dokumenty.
Shihemi së shpejti!
W Albanii z pewnością znajdziesz kogoś, z kim dogadasz się po angielsku, rosyjsku, włosku, a kto wie, może także po polsku… Naucz się jednak kilku przydatnych zwrotów, które zjednają Ci przychylność miejscowych. Na powitanie mów mirëmëngjes (mirmendżes), mirëdita (mirdita) lub mirëmbrëma (mirmbrema), zależnie od pory dnia. Żegnaj się słowami pafshim (pafszim), paçim (paćim) albo mirupafshim (miurpafszim). Przytakuj – po, zaprzeczaj – jo, dziękuj – falemiderit, przepraszaj – më fal (me fal). Jeśli chciałbyś poznać więcej wyrażeń, zerknij koniecznie do naszych minirozmówek albańskich.