Wyobraź sobie, że gdy próbujesz czytać, litery przeskakują Ci przed oczami i zamieniają się miejscami. Uczysz się reguł ortograficznych, ale za każdym razem wątpisz w swoją pamięć i nie jesteś do końca pewien, czy „na pewno” pisze się razem, czy może osobno.
Zagubienie, stres i dezorientacja – właśnie tak wygląda rzeczywistość dziecka z dysleksją. Te trudności sprawiają, że opanowanie czytania i pisania oraz nauka języka obcego stają się dla niego prawdziwym wyzwaniem. Sprawdź, jak mu skutecznie pomóc.
Spis treści:
Czym jest dysgrafia i dysleksja rozwojowa?
Dysgrafia wpływa na umiejętność pisania. Osoby z dysgrafią mają trudności z formowaniem liter i utrzymaniem odpowiedniego tempa pisania. Popełniają liczne błędy ortograficzne. Ich pismo ciężko odczytać, a sama czynność pisania jest dla nich niezwykle męczące. Bardziej niż inne dzieci zmagają się z tym podczas sprawdzianów i wypracowań.
Typowe objawy dysgrafii:
- niewyraźne i chaotyczne pismo,
- problemy z proporcjami liter i odstępami między nimi,
- wolne tempo pisania,
- omijanie niektórych wyrazów,
- wychodzenie poza linię,
- zlewanie się tekstu w całość,
- niekształtne i krzywe litery,
- stosowanie różnej wielkości liter w jednej linijce,
- niestosowanie znaków interpunkcyjnych,
- ból ręki podczas pisania,
- pochylenie liter raz w lewo, raz w prawo,
- problemy z rozróżnieniem wielkich i małych liter,
- trudności w kopiowaniu tekstu z tablicy lub książki.
Dysleksja to zaburzenie czytania, które dotyka zdolności dekodowania słów. Przejawia się w problemach z rozpoznawaniem liter, składaniem ich w słowa i zrozumieniem przeczytanego tekstu. Wpływa również na umiejętność pisania – wypracowania dyslektyków są zazwyczaj pełne błędów ortograficznych.
Typowe objawy dysleksji:
- trudności z rozpoznawaniem i zapamiętywaniem liter,
- przestawianie liter i sylab w wyrazach,
- wolne tempo czytania,
- problemy z zapamiętywaniem sekwencji wyrazów,
- mylenie wyrazów,
- trudności z uczeniem się na pamięć,
- brak płynności w czytaniu na głos,
- trudności z rozumieniem czytanego tekstu,
- problemy z ortografią.
Specyficzne trudności dyslektyków
Dyslektycy mają problem z rozpoznawaniem liter i łączeniem ich w słowa. Literki zamieniają się im miejscami podczas czytania. Mają również często problemy z prawidłowym odczytaniem podobnych znaków, np. „d”, „p” i „b”.
Osoby z dysleksją czytają wolniej niż ich rówieśnicy. Mogą pomijać słowa, a czasami nawet całe linijki tekstu. To utrudnia zrozumienie materiału i sprawia, że czytanie staje się naprawdę czasochłonne.
Gdy dyslektycy przeczytają tekst, mają trudności z jego zrozumieniem. Ciężej im wyciągnąć wnioski z materiału i zapamiętać kluczowe informacje. Gorzej radzą sobie z ćwiczeniami opartymi na tekstach, ponieważ często nie do końca wiedzą, czego się od nich oczekuje.
Błędy ortograficzne są powszechne w pracach pisemnych dyslektyków. Pojawiają się nawet w prostych słowach. Niekiedy w jednym wypracowaniu wyraz pojawia się zapisany na kilka różnych sposobów.
Dyslektycy często mają słabą pamięć krótkoterminową. To utrudnia im zapamiętywanie sekwencji liter, liczb i słów. Mogą mieć trudności z przypominaniem sobie informacji pod presją czasu, co wpływa na ich wyniki w testach i zadaniach klasowych. Trudności w nauce prowadzą do niskiej samooceny wśród dyslektyków. Częste niepowodzenia zniechęcają do prób i pozbawiają motywacji.
Wczesne rozpoznanie dysgrafii i dysleksji pozwala szybciej wdrożyć odpowiednie strategie edukacyjne. Dzięki temu dziecko nie traci motywacji i poczucia własnej wartości. Sprawna diagnoza umożliwia rodzicom i nauczycielom lepsze zrozumienie problemów dziecka i udzielenie skutecznego wsparcia, zanim uczeń całkiem zniechęci się do nauki.
Podejrzewasz dysleksję u dziecka? Sprawdź, co zrobić
Jeśli zauważasz u swojego dziecka trudności z czytaniem, pisaniem, ortografią lub pamięcią, zacznij dokładnie obserwować jego zachowanie. Zapisuj wszystkie sytuacje, które budzą Twój niepokój. Dzięki temu zdobędziesz konkretną dokumentację dla specjalistów i przyspieszysz diagnozę.
Skontaktuj się z nauczycielem dziecka i porozmawiaj o swoich obawach. Pedagodzy mają doświadczenie w rozpoznawaniu problemów edukacyjnych; ich obserwacje będą cennym źródłem informacji o tym, jak uczeń radzi sobie w klasie.
Diagnoza dysleksji
Zwróć się do psychologa lub specjalisty ds. edukacji specjalnej. Przeprowadzi on szczegółowe testy, które pomogą określić, czy dziecko ma dysleksję i jakiego rodzaju wsparcia potrzebuje.
Rozpoznanie dysleksji jest możliwe od 10 roku życia. W przypadku młodszych dzieci można mówić jedynie o ryzyku wystąpienia dysleksji. Na badanie diagnostyczne warto przynieść opinię sporządzoną przez nauczyciela języka polskiego lub wychowawcę, ostatnie prace pisemne ucznia i zeszyty z różnych etapów edukacji.
Specjalista zbada:
- poziom inteligencji ogólnej,
- koncentrację uwagi,
- sprawność manualną,
- pamięć wzrokową i słuchową,
- percepcję wzrokową i słuchową,
- koordynację wzrokowo-ruchową,
- cechy osobowości dziecka.
Jeśli diagnoza potwierdzi dysleksję, poproś specjalistę o pomoc w opracowaniu planu wsparcia dziecka w nauce. Zdobądź również opinię poradni psychologiczno-pedagogicznej. Taki dokument zapewni uczniowi dostosowanie warunków egzaminu do jego potrzeb. Obejmuje to przede wszystkim wydłużony czas na wykonanie wszystkich zadań.
Praca z dzieckiem z ryzykiem dysleksji
Dostosuj swoje oczekiwania do możliwości dziecka. Zadania powinny być podzielone na mniejsze części, które są łatwiejsze do przyswojenia. Zamiast wymagać zapamiętania dużych porcji materiału, podziel materiały na fragmenty.
Ćwiczenia powinny mieć formę zabawy. Możesz korzystać z gier edukacyjnych, kolorowanek i interaktywnych aplikacji. Dzięki temu dziecko chętniej uczestniczy w zajęciach i nie odczuwa presji.
Zamiast karać za niepowodzenia, skup się na pozytywnym wzmacnianiu sukcesów. Chwal za postępy, nagradzaj starania i zauważaj drobne osiągnięcia. Uważaj, aby nie doprowadzić do przemęczenia dziecka. Rób regularne przerwy, aby mogło odpocząć i naładować baterie. Krótkie sesje są bardziej skuteczne niż długie godziny spędzone na jednym zadaniu.
Nie samą nauką uczeń żyje. Pozwól dziecku rozwijać pasje w wolnym czasie po szkole. Może to być rysowanie, sport, muzyka czy cokolwiek innego, co sprawia mu radość. Pozaszkolne sukcesy pozytywnie wpłyną na jego rozwój.
Upraszczaj polecenia i udzielaj prostych wyjaśnień. Jeśli widzisz, że dziecko nie rozumie, o co chodzi w zadaniu, sparafrazuj instrukcje. Dzieci z ryzykiem dysleksji łatwo się gubią w skomplikowanych tekstach.
Jak wesprzeć dziecko w opanowaniu umiejętności czytania i umiejętności pisania?
Aby poprawić umiejętności czytania, zaproponuj dziecku skorzystanie z technik multisensorycznych, czyli takich, które polegają na stymulacji kilku zmysłów (np. jednocześnie słuchu, dotyku i wzroku). Czytanie na głos pomaga uczniom lepiej rozumieć tekst i utrwalać słownictwo. Mogą wówczas słuchać i śledzić tekst palcem lub flamastrem. Niektórym osobom bardzo pomaga to w koncentracji.
Innym skutecznym ćwiczeniem jest podział tekstu na krótsze fragmenty i robienie częstych przerw, aby uniknąć znużenia. Jeśli nie masz możliwości, aby czytać dziecku, zaproponuj mu skorzystanie z audiobooków.
Aby poprawić umiejętności pisania, wprowadź regularne ćwiczenia pisemne i zaprezentuj je jako zabawę. Zachęć dziecko do codziennego pisania dziennika. Mogą się w nim znaleźć powszednie wydarzenia, przemyślenia, marzenia i sny.
Pisanie po piasku lub kredą na tablicy może pomóc uczniom z dysleksją zapamiętać kształt liter i słów. Ćwiczenia kaligraficzne z wykorzystaniem piórka lub flamastra poprawiają czytelność pisma.
Jak pomóc dziecku w nauce czytania – przykładowe ćwiczenia
Czytanie na czas
Ustaw timer na 5 minut i zobacz, ile tekstu uczeń jest w stanie przeczytać. Skupienie się na wykonaniu zadania w czasie poprawia płynność czytania i koncentrację.
Gra w słowa
Uczniowie tworzą jak najwięcej słów z liter danego wyrazu. To ćwiczenie rozwija słownictwo i ćwiczy umiejętności ortograficzne.
Tworzenie map myśli
Pomaga w organizacji pomysłów przed pisaniem dłuższych tekstów. Ponadto poprawia strukturę i spójność wypowiedzi.
Pisanie z pamięci
Uczniowie czytają krótkie zdanie, a następnie próbują je zapisać z pamięci. To ćwiczenie wzmacnia pamięć wzrokową i umiejętności pisania.
Czytanie na głos
Regularne czytanie na głos pomaga uczniom poprawić płynność wykonywania tej czynności i pewność siebie. Można czytać na zmianę, aby uczniowie mieli przerwę i mogli skoncentrować się na poprawnej artykulacji.
Dyktanda
Krótkie dyktanda, traktowane jako ćwiczenie, a nie kartkówka na ocenę, pozwalają utrwalić zasady poprawnej pisowni w praktyce.
Pisanie dialogów
Tworzenie dialogów między wymyślonymi postaciami rozwija kreatywność, umiejętności pisania i zrozumienie struktur dialogowych.
Ćwiczenia multisensoryczne
Użycie piasku, plasteliny lub tablicy do pisania liter i słów pomaga uczniom, którzy potrzebują zaangażować kilka zmysłów do nauki.
Słuchanie i powtarzanie
Uczniowie słuchają nagrania tekstu, a następnie powtarzają go na głos. To pomaga w poprawie wymowy, płynności mowy i zrozumienia tekstu.
Ćwiczenia z użyciem technologii
Zaproponuj dziecku aplikacje z grami i zadaniami związane z czytaniem i pisaniem. Elementy grywalizacji angażują uczniów i wnoszą powiew świeżości do codziennej nauki.
Korzystanie z kart obrazkowych
Uczniowie używają kart z obrazkami i podpisami, aby ćwiczyć skojarzenia słów z obrazami. W ten sposób wzmacniają pamięć wzrokową i rozwijają słownictwo.
Łamańce językowe
Regularne ćwiczenie łamańców językowych poprawia płynność mowy i artykulację. Warto zacząć od prostych ćwiczeń i stopniowo przechodzić do bardziej skomplikowanych. Łamańce językowe w języku angielskim znajdziesz w jednej z lekcji w ramach angielskiego od podstaw na naszej stronie.
Zadania związane z rymowaniem
Tworzenie listy słów rymujących się z danym wyrazem rozwija słuch fonemowy i umiejętności pisania.
Przygotowanie do matury z angielskiego dla dyslektyków
Chcesz wesprzeć swoje dziecko w nauce do egzaminu dojrzałości? Nasza szkoła językowa prowadzi kursy przygotowujące do matury z angielskiego. Programy są dostosowane do indywidualnych potrzeb uczniów z dysleksją i dysgrafią oraz uwzględniają różne style uczenia.
Nasze zajęcia z języka angielskiego są zabawne i motywujące. Nie przypominają nudnych lekcji, z którymi nastolatek może mieć do czynienia w szkole. Napisz do nas, aby sprawdzić dostępne terminy.