Święto Trzech Króli, czyli Objawienie Pańskie to święto chrześcijańskie upamiętniające objawienie się ludziom Boga w postaci Jezusa Chrystusa. Obchodzone jest 6 stycznia, a jego symbolem są trzej mędrcy ze Wschodu – Kacper, Melchior i Baltazar.
Jaka jest historia Święta Trzech Króli i na czym polegają związane z nim obyczaje? Jak wyglądają podobne tradycje za granicą? Koniecznie przeczytajcie ten artykuł, jeśli chcielibyście dowiedzieć się więcej.
Spis treści:
Trzej Królowie
Święto Trzech Króli znane jest również pod nazwą Epifanii, czyli Objawienia Pańskiego. Przypada na 6 stycznia. W niedzielę po tym dniu obchodzi się święto Chrztu Pańskiego, które kończy okres liturgiczny Bożego Narodzenia.
Symbolem Objawienia Pańskiego jest hołd złożony przez trzech mędrców ze Wschodu narodzonemu w Betlejem Dzieciątku Jezus. Według Ewangelii św. Mateusza mieli oni przybyć do Betlejem wiedzeni przez Gwiazdę Betlejemską, aby oddać Chrystusowi pokłon i przynieść w darach złoto, mirrę oraz kadzidło.
Czy Święto Trzech Króli jest dniem wolnym od pracy?
Każdego roku wiele osób zastanawia się, czy 6 stycznia jest wolne. Otóż tak, od 2011 roku Święto Trzech Króli jest w Polsce dniem ustawowo wolnym od pracy. W roku 2023 to święto przypada w piątek.
Historia Święta
Święto Objawienia Pańskiego ma za sobą wielowiekową tradycję. Obchodzono je już w III w. W początkach chrześcijaństwa łączyło się ono z celebracją Bożego Narodzenia, a uroczystości rozdzielono dopiero pod koniec IV w. Jest ono więc jednym z najstarszych świąt w tradycji chrześcijańskiej.
Tradycje i zwyczaje w Polsce
W II Rzeczpospolitej oraz po II wojnie światowej 6 stycznia utrzymywał status święta i dnia wolnego od pracy. Było tak aż do 1960 r., kiedy to święto zostało zniesione przez Władysława Gomułkę. Od 2011 r. święto Objawienia Pańskiego znów jest dniem ustawowo wolnym od pracy.
Obecnie podczas tego święta przez wiele miast przechodzą orszaki Trzech Króli. A jakie jeszcze inne zwyczaje były i są kultywowane w Polsce w związku z tym dniem?
Poczęstunek i kolęda
Przed laty 6 stycznia wiązał się w Polsce z poczęstunkami, wręczaniem sobie drobnych podarunków czy odwiedzinami. Od domu do domu chodzili kolędnicy, wśród nich młodzi chłopcy przebrani za mędrców.
Król migdałowy
W miastach i wśród szlachty przyjęła się zabawa w wybory króla migdałowego, która przywędrowała do nas z Europy Zachodniej. Na czym polegała? Otóż w słodkościach takich jak pierniki czy słodkie rożki ukrywano migdał. Królem migdałowym zostawał ten, kto na niego natrafił. Tak samo wybierano królową, a królewska para otrzymywała honorowe miejsce przy stole.
Święcenie kredy
Znany do dziś zwyczaj święcenia kredy pojawił się w tradycji stosunkowo późno, bo w XVIII wieku. Kredą poświęconą 6 stycznia na drzwiach domów pisze się K+M+B oraz aktualny rok (np. 2023). Litery K, M, B pochodzą od domniemanych imion mędrców – Kacper, Melchior i Baltazar. Istnieje również teoria, że na drzwiach należy umieszczać litery C+M+B, od łacińskiego Christus Mansionem Benedicat, co oznacza „Chryste, błogosław temu domowi”.
Czerwone jabłka
Niezależnie od tego, czy dom był zamożny, czy ubogi, z okazji święta Objawienia Pańskiego dzieci otrzymywały orzechy oraz czerwone jabłka. Celem podarku było zapewnienie pociechom rumieńców i mocnych zębów.
Trzej Królowie na świecie
Jakie tradycje wiążą się ze świętem Trzech Króli w innych krajach? Przygotowaliśmy zestawienie zwyczajów spoza Polski.
Hiszpania
W Hiszpanii Trzech Króli to ważny dzień, szczególnie dla najmłodszych. Dopiero tego dnia otrzymują oni świąteczne prezenty. W wieczór poprzedzający święto dzieci powinny pozostawić smakołyki i wodę dla wędrowców oraz ich wielbłądów. Poza tym organizowane są uroczyste orszaki i parady, w których Trzej Królowie odwiedzają hiszpańskie miasta.
Włochy
6 stycznia to dobry dzień również dla dzieci we Włoszech. Są obdarowywane prezentami schowanymi w pończochach lub węgielkiem z cukru, jeśli były niegrzeczne. Tradycyjnie dzień ten nosi we Włoszech nazwę Święta Befany, czyli latającej na miotle wiedźmy, która przynosi dzeciom podarunki.
Grecja
W Grecji 6 stycznia odbywa się uroczyste święcenie morza. Na plaży organizowana jest procesja, podczas której do morza wrzucony zostaje krzyż. Osoba, która go wyłowi, ma w nowym roku cieszyć się dostatkiem i zdrowiem.
Niemcy
W Niemczech ze świętem Trzech Króli wiąże się największa akcja charytatywna dzieci, które wspólnie śpiewają kolędy i pastorałki. Kolędowanie organizowane jest przez Federację Niemieckiej Młodzieży Katolickiej od 1984 roku.
Inną ciekawą tradycją zza naszej zachodniej granicy jest… picie piwa. A dokładniej 12 piw. Zwyczaj ten nosi nazwę Kraft antrinken i ma na celu wzmocnienie organizmu na każdy z dwunastu miesięcy w roku.
Zamierzasz nauczyć się niemieckiego i chcesz przy okazji dowiedzieć się więcej o kulturze, w tym świętach, krajów niemieckojęzycznych? Koniecznie zajrzyj do oferty naszych kursów językowych. Niezależnie od tego, czy jesteś na poziomie początkującym, czy płynnie posługujesz się niemieckim, z pewnością znajdziesz coś dla siebie.
Chorwacja
Dzieci wiodą prym także w chorwackich obchodach święta. Przebrane za mędrców, z gwiazdami w rękach i na głowach odwiedzają domy i kolędują. Poza tym tego dnia pola, winnice i sady skrapia się wodą święconą. Pozostałą wodę wlewa się zaś do ognia.
Święto Objawienia Pańskiego w językach świata
Skoro nieobce są nam już tradycje z różnych stron świata, warto zapoznać się także z nazwą samego święta w innych językach.
Poniżej przygotowaliśmy listę:
- język angielski – Epiphany
- język niemiecki – Erscheinung des Herrn
- język francuski – Épiphanie
- język włoski – Epifania
- język hiszpański – Epifanía
- język portugalski – Epifania do Senhor
- język duński – Helligtrekongersdag
- język niderlandzki – Driekoningen
- język norweski – Helligtrekongersdag
- język szwedzki – Trettondedag jul
Dzień złota, mirry i kadzidła
Święto Trzech Króli ma za sobą wielowiekową tradycję. Warto zapoznać się z tym świętem i wziąć udział w jego obchodach – np. dołączając do orszaku Trzech Króli. Być może jeden z nich będzie przechodził właśnie koło Twojego domu?