Opanowanie kolejnego języka obcego to postanowienie, które stawia sobie wiele osób. Wszyscy wiemy bowiem, jakie korzyści niesie ze sobą umiejętność posługiwania się kilkoma językami. Tymczasem wśród nas są osoby, które mogą poszczycić się znajomością nawet kilkudziesięciu języków obcych.
Jak to możliwe, że jeden człowiek jest w stanie nauczyć się i używać tak wielu języków obcych? Czy nasze szanse na zostanie poliglotą zależą od wrodzonych predyspozycji lub środowiska, w jakim żyjemy? Czy może jest to wyłącznie kwestia samodyscypliny i ciężkiej pracy? W tym artykule omawiamy najważniejsze informacje dotyczące poliglotów.
Spis treści:
Wielojęzyczność. Kim jest poliglota?
Słowo poliglota pochodzi od greckiego polýglōttos lub polýglōssos oznaczającego „wielojęzyczny”. Określamy tak ludzi, którzy potrafią się komunikować w wielu językach świata. Co ciekawe, jest ich obecnie więcej niż osób jednojęzycznych.
Przyczyny wielojęzyczności
Wielojęzyczność może mieć różne przyczyny. Na niektórych obszarach Ziemi jest ona powszechna ze względu na różnorodność etniczną. Przykładami takich miejsc mogą być Indie, Nowa Gwinea oraz niektóre kraje afrykańskie, gdzie bardzo często jednym językiem rozmawia się na co dzień, a innym posługuje w placówkach oświaty. Kolejne przyczyny wielojęzyczności to urodzenie się w rodzinie mieszanej etnicznie lub emigracja rodziny i wychowywanie się za granicą. Wyróżniamy również wielojęzyczność zamierzoną, czyli sytuację, w której uczeń bądź jego rodzice świadomie zdecydowali się na naukę języka.
Rodzaje wielojęzyczności
W dyskusjach o poliglotach bardzo często pojawia się pytanie, w jakim stopniu należy znać dany język, by można go było uznać za opanowany. Wyróżniamy trzy rodzaje wielojęzyczności:
- wielojęzyczność bierna – rozumienie języka obcego;
- umiejętność posługiwania się językiem obcym w ograniczonym zakresie (na przykład tylko umiejętność mówienia);
- umiejętność posługiwania się językiem obcym w większości sytuacji (w mowie i w piśmie).
Korzyści z nauki języków obcych
Wielojęzyczność niesie ze sobą wiele korzyści. Badania wykazują, że już wśród sześciolatków dzieci dwujęzyczne przewyższają swoich jednojęzycznych równieśników w testach, zarówno językowych, jak i niejęzykowych. Nauka języków pozytywnie wpływa na pamięć i koncentrację, rozwija zdolności matematyczne i artystyczne, a nawet umiejętności społeczne. Inne badania wykazały, że ludzie uczący się języków są bardziej kreatywni niż osoby jednojęzyczne.
Co więcej, znajomość języków jest skorelowana z wysokością zarobków w krajach jednolitych etnicznie. Badania przeprowadzone w Polsce wykazały, że pracownicy znający jeden język obcy otrzymują wypłatę wyższą o średnio 27%, a te znające co najmniej trzy języki obce zarabiają nawet dwa razy więcej niż ci potrafiący posługiwać się jedynie swoim językiem ojczystym. Te różnice biorą się nie tylko z faktu, że znajomość języków obcych zwykle idzie w parze z posiadaniem wyższego wykształcenia, ale również z tego, że bezpośrednio zwiększa ona wartość pracownika na rynku.
Istnieje także badanie, które wykazało, że nauka języków może opóźnić wystąpienie choroby Alzheimera oraz demencji, a im więcej języków, tym ten efekt jest silniejszy.
Jak zostać poliglotą?
Wiemy, jak wiele zalet ma nauka języków obcych. Czy jednak każdy z nas może zostać poliglotą? Według samych poliglotów tak. Uważają oni, że do opanowania języka obcego wystarczą determinacja i ciężka praca. Istnieją jednak również czynniki niezależne od nas, które mają realny wpływ na to, czy uda nam się osiągnąć sukces. Dobrą wiadomość stanowi to, że jest ich o wiele mniej niż te, które podlegają naszej kontroli.
Wiek a nauka języków obcych
Małe dzieci przyswajają języki obce w naturalny sposób. Nie boją się popełniać błędów i naśladować wymowy otaczających ich ludzi. Wiemy również, że osoby, które już jako dzieci zetknęły się z językami, łatwiej opanowują je również jako dorośli. Z tego powodu warto rozpocząć naukę języków jak najwcześniej. Jeśli jednak nie mieliśmy okazji uczyć się języków w dzieciństwie, to nic straconego.
Samodzielność i samodyscyplina
Wiele osób zabiera się za naukę nowego języka z entuzjazmem, jednak już po kilku lekcjach ich motywacja do zapamiętywania nowych słówek i konstrukcji gramatycznych spada. Tymczasem poliglotów charakteryzuje wysoki poziom samodyscypliny. Potrafią samodzielnie wygospodarować czas oraz wypracowują własne metody nauki języków obcych. Wielu poliglotów jest samoukami.
Aby dobrze opanować język obcy, potrzeba wielu godzin pracy. Jeśli trudno jest nam samodzielnie zorganizować sobie naukę, warto poszukać szkoły językowej, która oferuje kursy dopasowane do potrzeb klientów, zarówno w zakresie materiału, jak i dostosowania się do rozkładu zajęć.
Kontakt z językiem
Aby dobrze opanować język obcy, powinno się jak najwięcej używać go w praktyce. Wielu poliglotów spędziło jakiś czas za granicą, gdzie mieli możliwość przełamać wstyd przed mówieniem i opanować język, jakim naprawdę posługują się ludzie w danym kraju.
Warto tu wspomnieć o immersji językowej, czyli metodzie nauki polegającej na „całkowitym zanurzeniu się” w języku poprzez posługiwanie się nim nieprzerwanie we wszystkich sytuacjach. Jest ona uznawana za bardzo skuteczną, ponieważ dzięki niej uczniowie zostają zmotywowani do szybkiego opanowania potrzebnego im słownictwa i gramatyki na tyle dobrze, by poradzić sobie z rozmową w różnych miejscach i z różnymi ludźmi.
Pobyt za granicą jest doskonałym czasem na to, by spróbować właśnie tej metody nauki języków. Jeśli natomiast taka opcja nie jest dostępna, to warto zastanowić się, w jaki inny sposób możemy zapewnić sobie kontakt z językiem, którego się uczymy. Dobrym pomysłem będzie oglądanie filmów i seriali w języku obcym, czytanie artykułów i książek, a także nawiązanie znajomości z native speakerami i rozmawianie z nimi na żywo lub poprzez wideorozmowy.
Słuch muzyczny
Istnieją zależności między słuchem muzycznym a nauką języków. Wielu poliglotów w przeszłości uczyło się gry na jakimś instrumencie lub ma wrodzone zdolności, z których istnienia może sobie nawet nie zdawać sprawy. Osoby z dobrym słuchem muzycznym zdecydowanie szybciej uczą się wymowy obcych słów, a sposób, w jaki mówią, bardziej przypomina mowę native speakerów.
Wybitni poligloci
W historii pojawiło się wiele osób, które zasłynęły z niezwykłych zdolności językowych. Część z nich łączyło je z podróżami, pracą tłumacza, handlem i badaniami naukowymi. Niestety stworzenie listy rekordzistów jest niemożliwe, ponieważ nie można zweryfikować stopnia znajomości poszczególnych języków obcych. Poniżej prezentujemy sylwetki kilku wybitnych poliglotów.
Ziad Fazah
Urodzony w 1954 roku w Liberii Ziad Youssef Fazah jest często nazywany najwybitniejszym poliglotą świata, ponieważ twierdzi, że potrafi komunikować się w pięćdziesięciu dziewięciu językach obcych. W 1998 roku został wpisany do Księgi Rekordów Guinnessa. Co ciekawe, sam Fazah uważa, że jego talent do opanowywania języków to dar od Boga.
Giuseppe Gasparo Mezzofanti
Giuseppe Gasparo Mezzofanti był włoskim duchownym katolickim i wybitnym językoznawcą. Urodził się w 1774 roku w ubogiej rodzinie i studiował na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Bolońskiego. Dzięki swoim wybitnym zdolnościom ukończył studia wcześniej i był zbyt młody na wstąpienie do stanu duchownego. Czekając, aż osiągnie stosowny wiek, zajął się nauką języków orientalnych. Pracował na uniwesytecie w Bolonii jako profesor języków semickich, a później języków klasycznych orientalnych. Pełnił również funkcję kapelana szpitali, co umożliwiło mu kontakt z ludźmi wielu narodowości. Uważa się, że opanował ponad trzydzieści języków obcych i pięćdziesiąt dialektów, a rozumiał ich o wiele więcej.
Sir John Bowring
Urodził się w 1792 roku w Exeter w rodzinie kupieckiej zajmującej się handlem tkaninami. Był politykiem, dyplomatą, redaktorem i pisarzem, zasiadał w Izbie Gmin i pełnił funkcję gubernatora Hongkongu. Przewodził licznym ekonomicznym misjom do krajów europejskich oraz nadzorował brytyjski handel z Chinami. Uczył się języków od ludzi napotkanych w podróżach i skutecznie wykorzystywał je w całej swojej karierze. Sam twierdził, że potrafi porozumiewać się w stu językach, a rozumie aż dwieście. Po jego śmierci szacowano jednak, że prawdopodobnie zdobył umiejętność płynnej komunikacji w siedmiu lub ośmiu językach, a rozumiał około dwudziestu pięciu.
William James Sidis
Urodzony w 1898 roku w Nowym Jorku William James Sidis jest uznawany za jednego z najinteligentniejszych ludzi w historii. Był matematykiem, kosmologiem, antropologiem i językoznawcą. Już w wieku ośmiu lat miał znać osiem języków, opracował nawet swój własny – o nazwie vendergood. Jako dorosły twierdził, że potrafi komunikować się w ponad czterdziestu językach i dialektach.
Kenneth Hale
Urodził się w roku 1934 w Evanston w stanie Illinois. W dzieciństwie oprócz angielskiego uczył się również hiszpańskiego i języka północnoamerykańskich Indian Tohono O’odham. Dzięki swoim współlokatorom i kolegom z liceum i uniwersytetu opanował także navajo i hopi. Po ukończeniu studiów pracował jako językoznawca w Massachusetts Institute of Technology. Szczególnie poświęcił się badaniom nad zagrożonymi językami Ameryki Północnej, Ameryki Południowej i Australii. Bronił znaczenia słabo przebadanych rdzennych języków i zgłębiał je z pasją, dzięki czemu zyskał miano „głosu niesłyszalnych”. Uważa się, że mógł znać nawet ponad pięćdziesiąt języków, a najbardziej zadziwiała szybkość, z jaką był w stanie się ich uczyć – potrafił prowadzić podstawową konwersację po zaledwie piętnastu minutach słuchania native speakera.
Ferenc Kemény
Urodził się w 1860 roku i jest postacią szczególnie znaną nie tylko wśród poliglotów, ale i tłumaczy. Uważa się, że rozumiał ponad czterdzieści języków, pisał w dwudziestu czterech i potrafił rozmawiać w dwunastu. W swojej karierze zajmował się głównie przekładem węgierskiej literatury i poezji na inne języki, wykonywał również tłumaczenia z innych języków na węgierski. Niektórzy uważają go za najwybitniejszą postać tej dziedziny.
Sir Richard Francis Burton
Urodzony w 1821 w Torquay w Wielkiej Brytanii geograf, dyplomata, pisarz, kartograf i odkrywca, szczególnie znany ze swoich brawurowych podróży do Afryki, Azji i obu Ameryk. Zasłynął między innymi podróżą do Mekki w przebraniu, w okresie gdy Europejczykom zabroniono tam wstępu pod groźbą śmierci, oraz wyprawą wraz z Johnem Hanningiem Speke do Wielkich Jezior Afryki w poszukiwaniu źródła Nilu. Uważa się, że posługiwał się dwudziestoma dziewięcioma językami i jedenastoma dialektami. Zawdzięczamy mu również tłumaczenia Kamasutry oraz Księgi tysiąca i jednej nocy.
Emil Krebs
Emil Krebs urodził się w 1867 roku w Świebodzicach, a jego niezwykłe zdolności językowe ujawniły się już w dzieciństwie. Gdy zdawał maturę, znał już dwanaście języków obcych. Szybko zdecydował się poświęcić językom azjatyckim. Otrzymał posadę tłumacza w niemieckim poselstwie w Chinach, gdzie nazywano go „chodzącym słownikiem”. Źródła podają, że posługiwał się nawet sześćdziesięcioma ośmioma językami obcymi, a studiował ich sto dwadzieścia. Jego metoda nauki polegała na uczeniu się kilku języków równocześnie i wyszukiwaniu podobieństw między nimi. Zwykle zanim przystąpił do nauki języka, zgłębiał także historię i kulturę posługującego się nim narodu.
Warto uczyć się języków obcych
Nauka języków obcych może być nie tylko wspaniałym sposobem na poszerzenie horyzontów i zdobycie przewagi na rynku pracy, ale również prawdziwym wyzwaniem. Dlatego warto zdecydować się na kurs w szkole językowej, gdzie można zgłębiać tajniki języków pod okiem nauczyciela.
Jeśli zależy Ci na opanowaniu wybranego przez siebie języka, zapraszamy do zapoznania się z ofertą naszej szkoły językowej. Prowadzimy kursy języka angielskiego, francuskiego, hiszpańskiego, niemieckiego i wielu innych. Nasz zespół tworzy ponad stu lektorów i audytorów języków obcych, którzy pomogą Ci zmierzyć się z wszystkimi wyzwaniami stojącymi na Twojej drodze do opanowania wybranego języka. Zapraszamy do kontaktu!